مرتضی حسن نژاد - دانشجوی دکترای گروه تاریخ اسلام، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ابوالفضل رضوی - دانشیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)
محمد سپهری - استاد گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

امنیت در حکم مفهومی که با نظام فرهنگی و ارزشی جوامع در پیوند است، در دو وجه سلبی و ایجابی، تبیین مناسبات جامعه و حکومت را در پرتو نظم وثبات و ایجاد آرامش و یا فقدان آن در نظر دارد. امنیت سیاسی در پرتو دیدگاه دولت محور، که کیفیت امنیت و همین طور مشروعیت حکومت را به کارکرد و میزان کارآمدی حکومت نسبت می دهد؛ در اندیشه سیاسی ایرانی با مفهوم عدل مقارنت پیدا می کند و نظام سیاسی را با نظام کیهانی و پیوستگی دین و دولت می نگرد. بر این اساس، عدالت محوری اصل تعیین کننده ای در مناسبات حکومت و جامعه است. تا جایی که می توان گفت نظام حکومتی امنیت محور، الگوی مثالی موفقی بوده است که فرهیختگان مسلمان، در نقد شرایط موجود و مطالبه گری سیاسی از آن بهره­گرفته­اند. نظر به شرایط حاکم بر ایران قرن سوم هجری به­نظر می­رسد که دینوری با تبیین امنیت سیاسی در دوره ساسانی، همین الگوی اندیشه­ای را در نظر داشته و ضمن رخدادگویی تاریخ، نقد نادادگری و ناکارآمدی امنیت سیاسی در زمانه خویش را به کار بسته است. با این مدعا، نوشتار حاضر، با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضمن مرور ماهیت و مفهوم امنیت سیاسی در اندیشه سیاسی ایرانیان، رخدادگویی دینوری پیرامون تاریخ عصر ساسانی را با تکیه بر امنیت و تایید سلوک نیک یا نفی بد روشی حاکمان این عصر بررسی می کند. حاصل تحقیق می تواند موید این باشد که دینوری، با برجسته سازی نظم و امنیت و یا نقصان آن در عصر ساسانی، نقد شرایط زمانه خویش را در دستور کار داشته است.کلیدواژه ها:

امنیت, امنیت سیاسی, عدالت, تاریخ نگاری, ایران, دینوری