نرگس شاه نظری - دانشجوی دکترای تاریخ ، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
علی اصغر میرزائی - گروه تاریخ، واحد نجف آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران، تهران و دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اراک ، اراک ، ایران
فیض اله بوشاسب گوشه - دانشیار گروه تاریخ. واحد نجف آباد. دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

روایت مورخان یونانی به ویژه هرودوت از جنگ های پارسی در غیاب روایت ایرانی، روایتی یک سویه است که خواننده را از دست یابی و درک جوانب دیگر این جنگ ها محروم می سازد. در روایت یونانی به راهبردهای نظامی و انتظامی این جنگ ها یا پرداخته نشده یا تنها به اشاره ای کوتاه بسنده شده است. نبرد ترموپیل یکی از جنگ های پارسی است که کلید تصرف آتن بود. از این رو پرسش اصلی در این پژوهش این است که راهبرد نظامی و انتظامی خشایارشا در ایالات واقع در مسیر لشکرکشی به یونان و در نبرد ترموپیل چه بود؟ یافته های پژوهش، نشان می دهد که با توجه به تدارکات نظامی و پشتیبانی سپاه خشایارشا، جابه‎جایی و تحرک نیروها، ساخت، نگهداری و بازسازی جاده ها و پل ها، پوشاک و تجهیزات جنگی و برنامه های راهبردی در طول جنگ، خشایارشا در وهله نخست، به دنبال تامین امنیت مرزهای غربی امپراتوری و انتظام بخشیدن به ایالت های غربی بود که این مهم، با چیرگی کامل بر تراکیه و مقدونیه تا شمال یونان به انجام رسید. تصرف شمال یونان، نخستین پیامد و ثمره تدارکات و برنامه راهبردی خشایارشا بود که با پیروزی در ترموپیل و مهم تر از آن، تصرف آتن ادامه یافت. پیشروی خشایارشا به سوی آتن را باید در چارچوب خرسندی وی از راهبرد نظامی اش مطالعه نمود. در واقع، ترموپیل و تصرف آتن، پیامد و نتیجه برنامه ریزی، تدارکات و سیاست خشایارشا در سر و سامان دادن به تحولات مرزهای غربی بود که تا پیش از شکست سالامیس، یک دستاورد بزرگ برای خشایارشا به شمار می آمد. این پژوهش بر اساس رویکرد توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از روش تحلیل روایت نوشته شده است.

خشایارشا, جنگ های پارسی, یونانیان, نبرد ترموپیل, ارتش, انتظامی