همت اله شمولی - استادیار پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی-تهران-ایران
محمد علی بصیری - دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان

پلیس از نهادهای ضروری هر کشور و ملتی هستند و هدف از تشکیل آن برقراری نظم و امنیت در داخل کشور و پیشگیری از نفوذ بیگانگان در کشور است، اما در دوره محمدرضاشاه، شهربانی در راستای فراهم نمودن نفوذ انگلستان و آمریکا در ایران نقش ایفا کرد. شهربانی به عنوان یک سازمان ویژه در دوره پهلوی دوم مورد توجه قرار گرفت و تشکیلات آگاهی و اطلاعاتی آن همگام با آمریکا و انگلیس در سرکوب مخالفان سیاسی رژیم مشارکتی فعال نمود. شهربانی را باید از تشکیلات پلیسی اطلاعاتی و امنیتی مهم برشمرد که فعالیت های آن با سرویس های اطلاعاتی آمریکا و انگلستان در دوران پهلوی دوم در یک جهت بود. هدف این پژوهش بررسی و تبیین نقش شهربانی در تعامل های امنیتی آمریکا و انگلیس در ایران در دوره پهلوی دوم است. پرسش اصلی این پژوهش این است که شهربانی چه نقشی در زمینه سازی تعامل و همکاری آمریکا و انگلستان در دوره پهلوی دوم داشته است؟ روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و ابزار تحقیق، بهره گیری از اسناد تاریخی و تجزیه وتحلیل اطلاعات است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهربانی در راستای حفاظت از منافع آمریکا و انگلستان، فراهم نمودن زمینه تعاملات بین آمریکا و انگلستان و حذف مخالفان در داخل کشور اقدام نمود که مهم ترین نتیجه آن کودتا علیه دکتر مصدق در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شد. شهربانی به صورت مستقیم در اوضاع آشفته کشور با فراهم نمودن زمینه کودتا با آمریکا و انگلیس علیه دکتر مصدق همکاری نموده و در نهایت زمینه اجرای کودتای ۲۸ مرداد را فراهم نمود.

کودتای ۲۸ مرداد, امنیت, شهربانی, انگلیس, ایالات متحده آمریکا