سینا فتاحی قاضی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.
تورج میرمحمودی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
حمزه حمزه - بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

به­ منظور بررسی اثر کودهای آلی بر خصوصیات کمی و کیفی چغندر قند تحت شرایط مختلف رطوبتی، آزمایشی به­ صورت کرت­های خرد­شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۴۰۰ در شهرستان مهاباد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری بعد از ۶۰ ( بدون تنش)، ۹۰ (تنش ملایم) و ۱۲۰ (تنش شدید) میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت­های اصلی و تیمارهای کود آلی (شاهد، ورمی­ کمپوست، کود دامی و هیومیک ­اسید) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. شرایط تنش شدید کم آبی در مقایسه با شرایط آبیاری بدون تنش محتوی کلروفیل a (۸۲/۲۲ درصد) و محتوی نسبی آب برگ (۳۵/۲۴ درصد) را کاهش و محتوی پرولین (۴۳/۴۷ درصد)، بتا­گلایسین (۸۹/۱۷ درصد)، کاتالاز (۳۰/۲۱ درصد)، مالون­دی ­آلدهید (۹۵/۴۷ درصد) و کارایی مصرف آب (۸۳/۲۳ درصد) را افزایش داد. ورمی­ کمپوست در مقایسه با تیمار شاهد مقدار کلروفیل a، محتوی نسبی آب برگ، پرولین، گلایسین بتا، کاتالاز و کارایی مصرف آب را به­ترتیب ۱۱/۲۹، ۱۵/۲۰، ۸۳/۳۴، ۹۸/۱۴، ۷۰/۱۳، و ۵۶/۲۱ درصد افزایش و محتوی مالون­دی­آلدهید را ۵۳/۱۸ درصد کاهش داد. بالاترین ضریب هدایت روزنه­ای (۰۱/۵۱ مول بر متر مربع بر ثانیه(، محتوی کلروفیل b (۳/۱۶ میلی­گرم بر گرم وزن تر)، کارتنوئید (۲۷/۴ میلی­گرم بر گرم وزن تر)، عملکرد ریشه (۳۳/۷۸ تن در هکتار) و کمترین محتوی پراکسید هیدروژن (۹۶/۰ میکرومول برگرم وزن تر) به تیمار ورمی­کمپوست تحت شرایط آبیاری نرمال اختصاص داشت. عملکرد ریشه با هدایت روزنه­ای، محتوی کلروفیل b، کارتنوئید، محتوی نسبی آب برگ، و کارایی مصرف آب همبستگی مثبت و معنی­دار و با مقدار فعالیت آنزیم کاتالاز، محتوی پراکسید هیدروژن، محتوی مالون­دی ­آلدهید و عیار قند همبستگی منفی و معنی­ دار نشان داد.

آنتی اکسیدان, پرولین, تنش خشکی, عیار قند, کود آلی