فردانه اوسطی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. تبریز – ایران
تورج میرمحمودی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
حسین صفرپور - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. تبریز، ایران

یکی از راه­های افزایش مقاومت گیاهان به تنش خشکی بهبود وضعیت تغذیه­ای گیاه است. به منظور ارزیابی ویژگی­های کمی، کیفی و آنتی­اکسیدانی گیاه کرچک در شرایط تنش خشکی و محلول­پاشی کودهای شیمیایی، آزمایشی به صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اصلی سطوح آبیاری شامل شاهد، آبیاری پس از ۸۰ و ۱۴۰ میلی­متر تبخیر از تشتک کلاس A در کرت های اصلی و محلول­پاشی هشت تیمار کودی شامل گوگرد، پتاسیم، نیتروژن، گوگرد+پتاسیم، گوگرد+نیتروژن، پتاسیم+نیتروژن، گوگرد+پتاسیم+نیتروژن و شاهد (بدون محلول­پاشی) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. بالاترین محتوی پرولین، کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و فنل کل تحت شرایط آبیاری پس از ۱۴۰ میلی­متر تبخیر و محلول­پاشی نیتروژن+پتاسیم+گوگرد به دست آمد. همچنین، بالاترین عملکرد دانه، عملکرد روغن و پایین­ترین درصد روغن در تیمار محلول­پاشی نیتروژن+پتاسیم تحت شرایط آبیاری بعد از ۲۰ میلی­متر تبخیر مشاهده شد. اگرچه محتوی مالون­دی­آلدهید در تیمارهای تنش کم­آبی افزایش یافت؛ اما محلول­پاشی نیتروژن+پتاسیم+گوگرد و نیتروژن+پتاسیم مقدار مالون­دی­آلدهید را تحت شرایط آبیاری بعد از پس از ۸۰ و ۱۴۰ میلی­متر تبخیر در مقایسه با تیمار شاهد به صورت معنی­داری کاهش داد. در نتیجه، محلول­پاشی کودهای شیمیایی از طریق تقویت سیستم آنتی­اکسیدانی می­تواند مقدار مقاومت کرچک به تنش کم­آبی را بهبود بخشیده و اثر مثبتی بر عملکرد دانه و روغن در کرچک داشته باشد.

آنتی اکسیدان, کرچک, کم آبی, گوگرد, محلول پاشی