مرتضی اوحدی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
محمد شریفی - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران
فرهنگ (حامد) مهروش (خانی) - دانشیار گروه الهیات، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
محسن نورائی - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران/

یکی از ادوار مهم در تاریخ اندیشه اخلاقی جهان اسلام، عصر صحابه پیامبر اکرم (ص) است. در این عصر، آموزه های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) توسط صحابه رواج یافته اند. یکی از صحابه که روایات بسیاری را از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده، ابوهریره است. به دلیل جایگاه مهم سیاسی و فرهنگی ابوهریره در عصر امویان، یعنی جانشینی مروان بن حکم در مدینه و پرداختن به حرفه قصص گویی، کشف اندیشه اخلاقی که او ترویج کرده، از اهمیت به سزایی برخوردار است. نخستین گام برای کشف نظریه اخلاقی ابوهریره، تبیین مبانی هستی شناختی ابوهریره است. واکاوی بنیاد ی ترین نگرش های ابوهریره به هستی و ساحت های مختلفش، ازآن­ رو اهمیت دارد که پایه گذار درک ابوهریره نسبت به فعل اخلاقی، غایت اخلاقی­زیستن و شیوه سلوک برای رسیدن به این غایت است. در این مطالعه برای بازشناسی نگرش های هستی شناسانه ابوهریره، همه روایات او که در مهم ترین منابع روایی اهل سنت گزارش شده اند و در آن ها، کلیت هستی و آفریده های هستی در اندیشه ابوهریره بازتاب یافته است، تحلیل شده اند. براساس یافته های این تحقیق، که به روش توصیفی تحلیلی  انجام شده،  آن سان که در روایات منسوب به ابوهریره بازتاب یافته است، مهم ترین نگرش های ابوهریره به هستی و ساحت های مختلف هستی را می توان در ذیل سه بحث کلان صورت بندی نمود: «آفریدگار جهان و اوصافش»، «دنیا» و «پایان کار جهان». همچنین، برپایه مطالعه کنونی می توان دریافت که میان نگرش های ابوهریره نسبت به ساحات هستی انسجام برقرار است و پایه گذار اندیشه اخلاقی ابوهریره، همین نگرش ها به هستی و ساحت های مختلف هستی محسوب می شوند.

ابوهریره, هستی شناسی, اندیشه اخلاقی, اخلاق, عصر صحابه, تاریخ اندیشه اخلاقی