فرج الله هدایت نیا - عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

حق تاهل یا بهره مندی از زندگی خانوادگی شامل حق ازدواج، حق زناشویی و حق فرزندآوری است. گرایش انسان به زندگی خانوادگی طبیعی و فطری است؛ به همین دلیل، در نظام حقوقی اسلام و سایر مکاتب و نظام های حقوقی دنیا مورد تاکید است. در اسناد بین المللی مانند میثاق حقوق مدنی و سیاسی و همچنین میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، بر طبیعی بودن خانواده و لزوم حمایت حداکثری دولت ها از آن تاکید شده است. رویکرد فقهی به تاهل دو بعد متفاوت دارد: بعد نخست آن مربوط به احکام تکلیفی فرد مسلمان است. از این منظر، ازدواج مستحب است و در بعضی موارد واجب می گردد. این بعد تاهل در متون فقهی مورد توجه قرار گرفته و مسایل آن به خوبی تشریح شده است. بعد دیگر مساله، حق انسانی و در مقابل تکالیف دولت است. از منظر فقه اجتماعی و حقوق عمومی، دولت باید از حق شهروندان در برخورداری از تاهل حمایت نماید. نوشتار کنونی، پس از تبیین مبانی حق تاهل، تعهدات دولت در تشکیل و حفاظت از خانواده را از منظر فقه اسلامی مورد بررسی قرار داده است.

فقه, حق تاهل, حق تزوج, حق زناشویی, تعهدات دولت