غلام حسن جعفری - استادیار دانشگاه زنجان

یکی از مسائلی که در چند دهه اخیر زبان زد محافل علمی شده، ژئوپارک، ژئوسایت و مناطق ژئوتوریستی است و به حق مناطقی که لندفرم های قابل توجه ای را داشته اند، با این نگرش از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار شده اند. کمیجان که نامقدیم آن کمجان بوده، از توابع استان مرکزی، خود دارای آثار تاریخی و نقاط دیدنی متعددی است، ولی روستای وفس در شمال غربی آن از ویژگی خاصی برخوردار است که در این مقاله از آن به عنوان سرزمین هرمی ایران یاد شده است. وضعیت تکتونیکمنطقه در طول دوران های زمین شناسی به همراه تغییرات اقلیمی کواترنری ایران زمین، باعث ایجاد لندفرم های بی نظیری درمنطقه شده است که این لندفرم ها در اولین نظر )دیدگاه( اهرام ثلاثه مصر را به ذهن هر پژوهشگری متبادر می سازند. لایه های آهکی با ضخامت بسیار کم )در حدود 02 تا 02 سانتیمتر( طوری بر روی هم قرار گرفته اند که با میان لایه های بسیار نازک تریاز مارن )در حدود 0 تا 5 سانتی متر( از هم جدا می گردند. چنین قرار گیری لایه ها همراه با شرایط اقلیمی منطقه که به محیطهای سرد و خشک شباهت بیشتری دارد، باعث ایجاد دیاکلاژهای عمود بر لایه های آهکی شده است. این شرایط باعث شده که لایه ها در قطعات کوچک خرد شده و بر اثر شیب به پایین دست هدایت شوند. چنین شرایط زمین شناسی به همراه نحوه خردشدن آهک ها نهایتا منجر به تشکیل فرم هایی شده است که شباهت زیادی به هرم دارند. با توجه به این که در محیط مواد فلزی بخصوص آهن به مقدار زیاد یافت می شود، رنگ لایه ها بر اثر اکسیده شدن آهن متمایل به زرد اجری شده و این خود شرایط مطلوب دیگری را برای تشابه بیشتر به اهرام ثلاثه مصر و آجری رنگ، فراهم کرده است. در این تحقیق با استفاده از مطالعات میدانی و کتابخانه ای وضعیت ژئوپارک وفس بررسی خواهد شد

تغییر، وفس، تکتونیک، هرمی شکل، لندفرم