مینو خان زاده - گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
پرویز داوودی - گروه علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین صمصامی - استادیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
فاضل مریدی فریمانی - علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

عملکرد نامتقارن در تجارت، ناشی از عملکرد نامناسب تولید و مصرف فعالیت­های اقتصادی است. از آنجایی که سرمایه، دانش، مدیریت و سایر منابع می­تواند در ایران با محدودیت مواجه باشد، از این­رو تئوری رشد نامتوازن توصیه به سرمایه­گذاری در فعالیت­های منتخب می­نماید و تئوری­های نئوساختارگرایان جایگاه مناسب تجارت را مشخص می­کنند. بنابراین برای ایجاد تقارن در تولید و تجارت، این مطالعه با تکیه بر مبانی نظری مرتبط ابتدا زنجیره­های تولیدی (محیط درونی اقتصاد ایران) را شناسایی کرده و سپس عملکرد تجارت خارجی اقتصاد ایران در این زنجیره­ها (محیط بیرونی) را بررسی می­کند. به این منظور از آخرین جدول داده – ستانده بانک مرکزی (۱۳۹۵) استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که اقتصاد ایران در محیط داخلی بیشتر در بالادست زنجیره­های تولید فعالیت می­کند. ازاین رو در محیط خارجی نیز صادرکننده محصولات خام و نیمه­خام است و سهم تخصص­گرایی عمودی در اقتصاد ایران ناچیز بوده و عمدتا واردات محصولات در فعالیت­های پایین دست را شامل می­شود. برای ایجاد تقارن در تجارت، باید با جایگزینی واردات ثانویه و توسعه صادرات ثانویه در فعالیت­های پایین­دست داخلی که ارزش­افزوده بیشتر و در سطح بین­المللی متقاضیان بیشتری دارد، سرمایه­گذاری کرد.

زنجیره های تولید, میانگین فاصله انتشار, ارزش افزوده داخلی ناشی از صادرات ناخالص, تخصص گرایی عمودی, داده – ستانده