گردآفرین محمدی
جلیل نظری

موضوع اصلی معراج نامه ها، سفر است. مسافران این گونه سفرهای روحانی درواقع شارحان سفرنامه روح و روان خوی شاند؛ چراکه آنان خود باتوجه به ذوق و عقاید خویش، پله های نردبان عروج را طی می کنند ویراف موبد زرتشتی ابن قارح شاعر و نویسنده عرب که البته ازطرف ابوالعلا به این سفر فرستاده می شود دو مسافر جهان آخرت هستند و این دو سفرنامه، شرح مشاهدات و چگونگی سفر این دو شخصیت است.در مقاله حاضر، کیفیت و چگونگی دو سفرنامه جهان آخرت بررسی و تحلیل شده است و ضمن بررسی ارداویرافنامه و رساله الغفران، این دو اثر با هم مقایسه تطبیقی شده و اشتراکات و افتراقات آن دو بیان شده است. نگارنده کوشیده است با بیان کردن مشابهات بسیاری که میان این دو اثر وجود دارد، میزان تاثیرگذاری ارداویرافنامه بر رساله الغفران را آشکار کند و این منبع ایرانی زرتشتی را به عنوان اولین معراج نامه ادیان معرفی کند