قربانعلی اسدی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سرور خرم دل - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد حسن هاتفی فرجیان - دانشجوی دکتری بوم شناسی زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علی مومن - دکتری بوم‎شناسی زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

کاربرد کودهای آلی در کشاورزی پایدار نقش بسزایی در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک و کاهش اثرات منفی زیست‎محیطی دارد. آزمایش با هدف مقایسه تاثیر کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‎های رشدی و عملکرد خیار در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود شیمیایی کامل (۲۰۰ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی کامل به ترتیب شامل ۱۰۰، ۵۰ و ۵۰ کیلوگرم در هکتار)، کود دامی (۴۰ تن در هکتار کود گاوی کاملا پوسیده)، ورمی‎کمپوست (۱۰ تن در هکتار)، ورمی‎کمپوست+کود شیمیایی کامل (۵ تن در هکتار ورمی‎کمپوست به همراه ۱۰۰ کیلوگرم کود شیمیایی کامل به ترتیب شامل ۵۰، ۲۵ و ۲۵ کیلوگرم در هکتار)، کمپوست زباله شهری (۱۰ تن در هکتار)، کود آلی پلیت‎شده (۱۰ تن در هکتار) و بدون مصرف کود بودند. نتایج نشان داد تمامی تیمارها عملکرد و خصوصیات رشدی خیار را بهبود دادند، به‎طوری‎که، تیمارهای ورمی‎کمپوست+کود شیمیایی کامل، ورمی‎کمپوست، کود دامی و کود شیمیایی کامل به ترتیب با ۳۵/۴۱، ۳۴/۵۴، ۳۴/۵ و ۳۱/۵۹ تن در هکتار بیشترین عملکرد خیار را نشان دادند و باعث افزایش ۴۷، ۴۲، ۳۳ و ۲۸ درصدی در مقایسه با شاهد شدند. بنابراین با در نظر گرفتن هزینه اقتصادی و مشکلات زیست‎محیطی کاربرد کودهای شیمیایی کامل، به‎نظر می‎رسد استفاده از ورمی‎کمپوست و کود دامی به تنهایی می‎تواند نتایج مطلوبی در تولید خیار در مزرعه به همراه داشته باشد.

کمپوست زباله شهری, کود دامی, مدیریت تغذیه, ورمی‎کمپوست