موسی خمری - دانشجوی دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محمود سلوکی - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
براتعلی فاخری - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
رضا اقنوم - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، خراسان رضوی، ایران
نفیسه مهدی نژاد - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
لیلا مهراوران - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

به‎منظور شناسایی نواحی ژنومی کنترل‎کننده صفات اگرومورفولوژیک و نشانگرهای مرتبط با آن‎ها تحت شرایط نرمال و تنش شوری، آزمایشی با ۱۳۶ لاین هاپلوئید مضاعف جو و والدین آن‎ها (Nure و Tremois) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در سال زراعی۱۴۰۰-۱۳۹۹ در مرکز تحقیقات کشاورزی زابل انجام شد. صفات تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، طول ریشک، طول میانگره، تعداد گره، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شدند. تاثیر ژنوتیپ برای همه صفات مورد بررسی معنی‎دار بود و بیشترین همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد پنجه و تعداد سنبله در بوته مشاهده شد. تجزیه QTL به روش نقشه یابی فاصله‎ای مرکب برای شرایط نرمال و تنش و میانگین آن‎ها به صورت جداگانه انجام گرفت. در مجموع ۲۴ جایگاه واجد QTL شناسایی شد که ۸ تا ۱۶ درصد از واریانس فنوتیپی (R۲) را توجیه نمودند. بالاترین مقدار LOD برای صفت تعداد دانه در سنبله و روی کروموزوم ۲H در شرایط تنش شوری بود. از ۷ QTL بزرگ اثر شناسایی شده در این مطالعه، واضح‎ترین QTL مربوط به تعداد سنبله در بوته (Qng۲Hma) روی کروموزوم ۲H در مجاورت نشانگر E۴۲M۳۸_۲۳۵-۲H بود که ۱۶ درصد از واریانس فنوتیپی را توجیه نمود. تنها یک QTL (Qtgw۱H) برای وزن هزار دانه متصل به مارکر WMC۱E۸ به‎عنوان QTL پایدار شناخته شد. این مناطق ژنومی شناسایی‎شده پس از اعتبار سنجی در شرایط محیطی و زمینه‎های ژنتیکی متفاوت می‎توانند در برنامه های به‎نژادی انتخاب به کمک مارکر برای تحمل به شوری در جو مورد استفاده قرار گیرند.

تحمل به شوری, عملکرد دانه, اجزای عملکرد, نقشه‎یابی QTL