نظام الدین حسینی نژاد - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
سید مسعود ضیائی - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران
علیرضا عینعلی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

به منظور بررسی پاسخ‎های مورفو-فیزیولوژیکی گیاه گوار به محلول‎پاشی آسکوربیک اسید و کلسیم تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی بصورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی سراوان در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (۷۰، ۵۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی) و سه سطح محلول‎پاشی (عدم محلول‎پاشی، محلول‎پاشی با کربنات کلسیم و آسکوربیک اسید با غلظت سه در هزار) بودند. نتایج نشان داد که با اعمال سطوح تنش خشکی ۵۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی، نسبت به تیمار ۷۰ درصد ظرفیت زراعی، صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، طول غلاف، وزن خشک برگ و پروتئین کل روندی کاهشی و صفات قند احیایی، فعالیت آنزیم پلی‎فنل اکسیداز و طول ریشه روندی افزایشی نشان دادند. محلول‎پاشی کلسیم، نسبت به شرایط عدم محلول‎پاشی و محلول‎پاشی با اسید آسکوربیک، صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و وزن خشک برگ را بطور معنی‎داری افزایش داد. هم‎چنین محلول‎پاشی با اسید آسکوربیک و کلسیم، نسبت به شرایط عدم محلول‎پاشی، میزان پروتئین کل، قند احیایی و طول و وزن خشک ریشه را بطور معنی‎داری افزایش و فعالیت آنزیم پلی‎فنل اکسیداز را بطور معنی‎داری کاهش داد. در مجموع به نظر می‎رسد که فراهمی رطوبت در حد مقادیر ۵۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی، باعث شکل‎گیری مکانیسم‎های مقابله با تنش خشکی در گیاه گوار شده، اما محلول‎پاشی با اسید آسکوربیک و کلسیم، می‎تواند تا حدی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر روی این گیاه موثر باشد.

پلی فنل اکسیداز, پروتئین کل, ظرفیت زراعی, قند احیایی, وزن خشک ریشه