مینا صالح نیا - موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران
محسن رفعتی - موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران.

یکی از اقداماتی که در زمینه مدیریت بحران دریاچه ارومیه قابل انجام است، سنجش آثار خشکی دریاچه بر درآمد روستاییان حوضه می باشد. سنجش آثار در ابعاد محلی، به دلیل شناسایی میزان توانایی نواحی درگیر با بحران های محیطزیستی برای مقابله با آنها، دارای اهمیت است. همچنین، استفاده از نتایج سنجش این عامل مهم، می تواند سبب اتخاذ سیاست های معیشتی متناسب با کاهش آسیب پذیری و افزایش توان سازگاری شود. در همین راستا، مطالعه حاضر نقش عوامل موثر بر درآمد خانوارهای روستایی حوضه دریاچه ارومیه را با استفاده از کاربرد داده های پانل در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان مورد بررسی قرار داد. بهره گیری از داده های بازه زمانی سال های ۹۸-۱۳۸۵ و برآورد مدل با استفاده از رویکرد اثرات ثابت نشان داد متغیرهای درصد شاغلین جمعیت فعال روستایی، مساحت اراضی زیر کشت آبی، سطح تراز دریاچه ارومیه، و میزان بارش به ترتیب بیشترین تاثیرات مثبت را بر درآمد واقعی سالانه روستاییان دارند؛ به طوری که به ازای یک درصد افزایش در مقدار هر یک از این متغیرها، درآمد واقعی به ترتیب ۲۶۹/۰، ۱۸۶/۰، ۰۷۴/۰ و ۰۰۶/۰ درصد افزایش خواهد یافت. ایجاد زمینه های حمایتی و ارائه تسهیلات بانکی کم بهره برای احداث گلخانه و سرمایه گذاری در امور مشاغل غیرکشاورزی جهت تنوع بخشی به منابع درآمدی و معیشتی روستاییان، گسترش و ترویج مکانیزاسیون و استفاده از تکنولوژی های نو در بخش کشاورزی جهت کاهش هزینه ها و کاهش سطح مصرف آب، تجهیز اراضی با سیستم آبیاری نوین، و تسریع در اتمام پروژه های مصوب ستاد احیای دریاچه از پیشنهادات مطالعه حاضر می باشد.

داده های پانل, درآمد خانوارهای روستایی, دریاچه ارومیه, رویکرد اثرات ثابت