مرضیه اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست، گروه علوم و مهندسی محیطزیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاهاردکان،
اکرم بمانی - استادیار، گروه علوم و مهندسی محیطزیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان،

آلودگی منابع آبی به نیترات یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی عصر حاضر است ، نیترات شایع ترین آلایندههای غیر متمرکز منابع آبی است . غلظت مجاز نیترات طبق استاندارد سازمان بهداشت جهانی ۵۰ میلی گرم بر لیتر است ، غلظت بیش از حد استاندارد نیترات در آب سبب بیماری متهموگلوبینمیا و سرطان دستگاه گوارش انسان و پدیده نیتریفیکاسیون می شود. با توجه به آثار نامطلوب نیترات در آب باید به دنبال روشی جهت حذف یا کاهش آن بود از جمله این روشها شامل جذب سطحی ، تبادل یونی ، اسمز معکوس، الکترودیالیز، احیای شیمیایی و تصفیه است که روش جذب سطحی با جاذبی ارزان، در دسترس، زیست دوست ، متخلخل ، ظرفیت جذب بالا و قابلیت استفاده مجدد موثرترین روش است . زئولیت جاذبی است که همه این خصوصیات را دارد، با توجه به منفی بودن بار سطحی این جاذب، زئولیت طبیعی کارایی زیادی در حذف آلایندههای آلی ندارد لذا اصلاح سطح زئولیت ضروری است . در این پژوهش میزان حذف نیترات از آب توسط زئولیت اصلاح شده با سورفاکتانت کاتیونی و زئولیت اصلاح شده توسط نانوذره آهن براساس مطالعات انجام شده مقایسه شد و عوامل موثر در فرآیند جذب نیترات (زمان تماس، دز جاذب، غلظت اولیه نیترات و ( pH بررسی شد. براساس نتایج به دست آمده در مطالعات دو زئولیت اصلاح شده pH اسیدی ، افزایش زمان تماس و دز جاذب سبب افزایش میزان حذف نیترات و افزایش غلظت اولیه نیترات سبب کاهش میزان حذف نیترات شد. طبق محاسبات پارامترهای ایزوترم جذب جاذبها مشخص شد زئولیت اصلاح شده با نانوذره آهن کارایی بهتری در حذف نیترات داشت .

نیترات، جذب سطحی ، زئولیت اصلاح شده، نانو ذره آهن ، سورفاکتانت کاتیونی