فاطمه دستغیب شیرازی - کارشناس ارشد بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مجتبی ممرآبادی - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدعلی سبک خیز - دکترای بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

جنگل های پسته وحشی (Pistacia atlantica) واقع در جنوب شرق مشهد به عنوان رویشگاه طبیعی پسته وحشی یکی از با ارزشترین تودههای طبیعی این درختان در دنیا محسوب می شود. در سالهای اخیر به دلیل بهره برداری غیرعلمی ، چرای مفرط دام و عدم رسیدگی ، آفات و بیماری های مختلفی در منطقه شیوع یافته است . تحقیق حاضر به منظور شناسایی عوامل پوسیدگی طوقه درختان پسته وحشی و سطح وقوع آن در منطقه اجرا گردید. طی بازدیدهای مکرر از خاک مجاور طوقه درختان آلوده نمونه برداری گردید. نمونه های خاک در آزمایشگاه با استفاده از محیط کشت های اختصاصی مورد بررسی و کشت گردیدند ودر نهایت دو گونه ی Phytophthora pistaciae و Pythium aphanidermatum به ترتیب با فراونی نسبی ۱۰ و ۹۰ درصد جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج آزمون بیماری زایی بر روی ساقه های یکساله جدا شده از گیاه مادر نشان داد که شبه قارچ Phytophthora pistaciae قادر به ایجاد علائم بیماری شامل تغییر رنگ و پوسیدگی بر روی شاخه های درخت مایه زنی شده بود. ولی در ساقه های مایه زنی شده توسط شبه قارچ Pythium aphanidermatum و نمونه های شاهد علائمی دیده نشد. گونه Phytophthora pistaciae به عنوان عامل اصلی پوسیدگی طوقه و ریشه در درختان پسته وحشی در منطقه معرفی می گردد. بررسی های میدانی در ۱۰ ایستگاه علامت گذاری نشان داد که میانگین شدت و سطح وقوع بیماری پوسیدگی در درختان پسته وحشی منطقه به ترتیب ۹ و ۱۷/۱۶ می باشد. حفاظت از عرصه ، پایش آفات و بیماری های گیاهی ، بهبود وضعیت تغذیه ای درختان و اعمال روشهای کنترل تلفیقی با تاکید بر روشهای بیولوژیک ضروری به نظر می رسد.

بنه ، Phytophthora pistaciae، شدت بیماری ، حدوث بیماری ، عرصه منابع طبیعی