مهدی زارعی - استادیار، گروه پژوهشی جغرافیا، مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و مطالعات اجتماعی ، دانشگاه حکیم سبزواری ،
احسان بهنام طلب - استادیار، گروه مهندسی عمران-مدیریت منابع آب، دانشکده عمران، دانشگاه حکیم سبزواری
رسول سروستان - دانش آموخته دکتری، گروه آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی ، دانشگاه حکیم سبزواری

فراوانی وقوع سیل در چند دهه اخیر سبب گردیده است که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای مخرب قرار گیرد و تلفات جانی و مالی سیل به نحو چشم گیری افزایش یابد. خسارات اقتصادی ، ناشی از سیلابها به سرعت با توسعه اقتصادی ، افزایش جمعیت ، تجمع و انباشت سرمایه ها در حال افزایش است . آگاهی از پهنه سیلاب برای جلوگیری از خطرات سیلابها، ساماندهی و بهسازی شهرها و مشخص کردن وضعیت تاسیسات موجود در مجاورت کانالهای بحرانی ، حائز اهمیت است . در تحقیق حاضر با هدف پهنه بندی سیل در رودخانه اترک محدوده شهرستان شیروان از مدلی هیدرولیکی EC-RAS و نرم افزار ArcGIS استفاده شده است . نتا یج حاکی از آن است که با توجه به شرایط اعمالی در کانالهای خروجی در حالت دبی پیک ۵ و ۱۰ ساله سرعت جریان بیشتر بین بازه ۲/۰ تا ۵/۱ بر ثانیه تغییر کرده که البته در برخی مقاطع به دلایل مختلف از جمله شیب بستر و انحنای کانالها سرعت تا ۳ تا ۴ متر بر ثانیه نیز تجاوز کرده است . تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که روستاهای نزدیک به دهانه رودخانه و شهر شیروان بیش از سا یر روستاهای پا یین دست تحت تاثیر وقوع سیلاب قرار دارند. همچنین نتایج نشان داده شده است که مدل HEC-RAS همبستگی قوی در ارزیابی خطرات سیل و پیش بینی قابل اعتماد سیل های آینده در منطقه مورد مطالعه و دیگر مناطق مختلف دارد.

پهنه بندی ، سیلاب، اترک، شیروان، مدل هیدرولیکی