محسن احتشامینیا
حسین قلیجبیگی

در طول تاریخ همواره افراد در مواجهه با حق به دو دسته تقسیم شده اند؛ عده ای آن را پذیرفته وعده ای آن را انکار و رد می کردند. براساس آیات و روایات معصومین(علیهم السلام)، زمینه ها وعوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام می تواند در پذیرش حق و یا انک ار آن تاثیرگذار باشد .برای بررسی دقیق تر و روشن ترشدن موضوع این زمینه ها و عوامل را به دو نوع درونی و بیرونینسبت به وجود انسان تقسیم شده، که در این مقاله عوامل بیرونی تاثیرگذار در پذیرش و انکارحق بررسی می شود. این عوامل گوناگون اند ولی در نهایت اگر انسان فطرت خود را سالم نگهدارد، و حجابی برای عقل خویش ایجاد نکند پذیرای حق است، ولی اگر به هر دلیلی از عقلسالم و فطرت الهی فاصله بگیرد، به همان اندازه از حق دور شده و زمینه را برای انکار حق آمادهساخته است. در این مقاله به بررسی این عوامل می پردازیم.