لاله یاری - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
ناهید زینی حسنوند - استادیار، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران (نویسنده مسئول)
مهدی یوسف وند - استادیار، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

مقدمه: ورود به نوجوانی، یکی از مهمترین دوران های گذار در زندگی است. در این مرحله، نوجوان با ترک محیط ایمن و آشنای خانه و رویارویی با چالش های تحصیلی با تنیدگی های قابل توجهی روبه رو می شود که از جمله مهمترین چالش های در زمینه هیجان و نظم جویی هیجانی است، لذا این پژوهش با هدف، مقایسه اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک و فراشناخت درمانی بر راهبردهای شناختی نظم جویی هیجانی در نوجوانان انجام شد.روش پژوهش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه نوجوانان دختر ۱۳ تا ۱۶ ساله ناحیه ۱ شهرستان بهارستان که در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در کلاس های هفتم تا دهم تحصیل می کردند، بودند که در سال ۱۴۰۱ به مرکز مشاوره آموزش و پرورش ارجاع داده شدند و از این تعداد، ۳ گروه ۲۰ نفری به روش نمونه گیری در دسترس به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل تقسیم شدند (که در فرآیند پژوهش به رفتاردرمانی دیالکتیک (۱۷ نفر)، فراشناخت درمانی (۱۸ نفر) و گروه کنترل (۲۰ نفر) تقلیل شدند) و به پرسشنامه راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان، گارنفسکی، کرایچ و اسپینهاون (۲۰۰۲) در سه زمان پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری پاسخ دادند. آزمودنی های گروه آزمایش تحت آموزش درمان رفتاردرمانی دیالکتیک و فراشناخت درمانی به صورت گروهی (در قالب آموزش و مهارت)، به مدت ۲ ماه هفته ای ۱ جلسه ۹۰ دقیقه ای قرار گرفتند، اما در این مدت به گروه کنترل هیچ آموزشی داده نشد. داده ها با نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و سطح معنی داری ۰۵/۰< p مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

رفتاردرمانی دیالکتیک, فراشناخت درمانی, راهبردهای شناختی, نظم جویی هیجانی, نوجوانان