زهرا عرفانی زاده - تهران
شاهین حیدری - دانشگاه تهران
پیروز حناچی - دانشگاه تهران

برای ایجاد ساختمان هایی پایدار، سامانه هایی جهت ارزیابی عملکرد ساختمان ها، به تفکیک کاربری، تدوین شده اند. به دلیل رواج اسلام و مذهب شیعه در ایران، یکی از پر استفاده ترین بناها، بناهای مذهبی-زیارتی اند که تعداد آنها قابل توجه و تاثیرگذار در مقوله پایداری است. با این وجود، تا کنون، این ساختمان ها از منظر دستیابی به اهداف توسعه پایدار بررسی نشده اند و معیارهایی هم برای این بررسی، تعریف نشده است. لذا ارائه معیارهایی ویژه برای ارزیابی یک ساختمان زیارتی پایدار و سپس ارتقاء و اصلاح این اماکن متبرک بر مبنای این معیارها، ضرورت دارد. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارزیابی ساختمان های زیارتی در دستیابی آنها به اهداف توسعه پایدار در بخش ساختمان، در ایران است. روش پژوهش: پژوهش در گام گردآوری اطلاعات به روش پیمایشی است. جهت افزایش روایی پرسشنامه، پرسشنامه های اولیه با مطالعه پرسشنامه های مشابه در پژوهش ها و مشورت اساتید و تعدادی از اعضای هیئت نخبگانی طراحی شد و مورد تایید قرار گرفت. سپس تعدادی پرسشنامه میان هر بخش از جامعه آماری، توزیع و همه ابهام های مشخص شده، رفع و پرسشنامه نهایی توزیع گردید. نرخ سازگاری کمتر از ۰.۱ پرسشنامه ها نیز موید پایایی پرسشنامه ها بود. در گام تحلیل داده ها از روش دلفی و روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. نتیجه و پیشنهاد پژوهش: بنا بر نتایج تحلیل دلفی، مدلی متشکل از ۱۰ سرفصل و ۹۴ معیار معرفی شده است. بنا بر نتایج روش تحلیل سلسله مراتبی، از میان معیارهای معرفی شده، سه اولویت نخست برای تحقق ساختمان زیارتی پایدار در ایران، به ترتیب عبارتند از: «مدیریت و فرآیندهای پایدار»، «کیفیت فنی و عملکردی» و «آب». بنابر این نتایج، سامانه ارزیابی و سامانه وزندهی ویژه ساختمان زیارتی پایدار در ایران ارائه شده است. پیشنهادات پژوهش، تهیه پیوست های ویژه مدیریتی، طراحی خودکفای زیرساخت های انرژی و آب و فاضلاب و پیگیری جدی تری بهینه سازی مصرف آب است.

سامانه های ارزیابی ساختمان، ابنیه زیارتی، معماری پایدار، شاخص های پایداری