داود بخشی - دانشیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت
ریحانه استاد ملکرودی - کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت
مجید مجیدیان - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت

همیشه بهار (.Calendula officinalis L) گیاهی علفی و یکساله از تیره کاسنی (Asteraceae) است. این گونه یکی از مشهورترین گیاهان دارویی و زینتی است که برای استخراج مواد موثر در گلبرگ ها و استفاده از آن در phytotherapy و نیز برای کاربردهای زینتی به طور گسترده کشت می شود. این مطالعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار و ۱۱ تیمار در سال ۱۳۹۸ انجام شد. کودهای مورد استفاده شامل کود گاوی پوسیده، ورمی کمپوست و ترکیبی از آنها به عنوان کود ترکیبی بود. برای شاهد منفی از کود شیمیایی استفاده نشد و ۱۳۰ کیلوگرم در هکتار اوره به عنوان شاهد مثبت استفاده شد. در مرحله گلدهی کامل، ویژگی های فیزیولوژیکی گل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد کود گاوی، ورمی کمپوست و کود ترکیبی بر کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل، فلاونوئیدها، فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و محتوای کاروتنوئید معنی دار بود. بیشترین مقدار کلروفیل a (۰۷/۶ میلی گرم بر گرم)، کلروفیل b (۴۵/۱ میلی گرم بر گرم) و کلروفیل کل (۳۵/۷ میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) در تیمار ترکیبی ۱۵+۵/۷ کیلوگرم کود گاوی و ورمی کمپوست به دست آمد. همچنین بیشترین میزان کاروتنوئید (۳۱/۲۹۸ میلی گرم بر گرم وزن خشک) در تیمار ۳۰ کیلوگرم کود گاوی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئیدها (۳۶۵/۰ میلی گرم بر گرم وزن خشک)، فنل کل (۴۵۳/۰ میلی گرم بر گرم وزن خشک) و ظرفیت آنتی اکسیدانی (۷۰۳/۰ درصد DPPH) در تیمار ترکیبی ۱۰+۵ کیلوگرم کود گاوی و ورمی کمپوست مشاهده شد. کمترین ویژگی های ذکر شده در کنترل منفی ثبت شد. در مجموع، کاربرد ورمی کمپوست و کود گاوی بر تولید گل همیشه بهار تاثیر مثبت دارد و می تواند از نظر اقتصادی دارای اهمیت باشند.

آنتی اکسیدان, فلاونوئیدها, فنل, کاروتنوئیدها, گیاهان دارویی