خاطره همتی - کارشناس ارشد، معماری پایدار دانشگاه علم و صنعت ایران
محسن فیضی - استاد تمام، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
نصر اسلامی مجاوری - دکترای معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

پایداری اجتماعی موضوعی کیفی است که در ارتباط تنگاتنگ با انسان و جوامع تحت تاثیر ساختارهای اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی آنها در یک جغرافیای مشخص و در بستر زمان می باشد و باید در زمینه خود درک شود و بنا به شرایط از نو تفسیر شود. بهزیستی انسان و جوامع انسانی مستلزم اقدام محلی این مطالعات جهانی و برنامه ریزی درست مسیر توسعه می باشد. به این منظور در این پژوهش به مرور مطالعات پیشین و سنجش آن در بستر داخلی و در مقیاس محله ی قشر متوسط پرداختیم . سوال پژوهش چگونگی تطابق معیارهای پایداری اجتماعی با ساختارهای اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی گوناگون محله ها و سنجش مولفه های موثر در رضایت ساکنان آنها بود؛ تا با فهم نقاط قوت و ضعف یک محله طرح توسعه ی متناسب آن در راستای اهداف پایداری اجتماعی اتخاذ شود. فرض پژوهش این است که ساختارهای اجتماعی و فرهنگی مختلف قابلیت های متفاوتی از پایداری اجتماعی فراهم می آورند و نیازمند برنامه توسعه متفاوتی می باشند. به منظور سنجش این فرض، ضمن تبیین مولفه های پایداری اجتماعی به بررسی دو محله نارمک و شهرک اکباتان در شهر تهران پرداخته و از ابزار پرسشنامه ، مصاحبه و مشاهده استفاده نمودیم . به این منظور تعداد ۶۰ پرسشنامه با مصاحبه حضوری تکمیل و با نتایج مشاهدات تجمیع شده و این نتیجه حاصل شد که اولویت توسعه در شهرک اکباتان تقویت انسجام اجتماعی و کانونهای اجتماعی در فضاهای باز میانی رها شده و تمرکز بر اختلاط اجتماعی اقشار گوناگون و اولویت توسعه محله نارمک بهبود امکانات رفاهی متناسب با هرم نیازهای انسانی و ارتقا کیفیت ساخت و بهبود دسترسی پیاده و جلوگیری از افزایش تراکم می باشد.

پایداری اجتماعی ، اختلاط و انفکاک اجتماعی ، مشارکت و توانمند سازی ، بهزیستی اجتماع محلی ، حس مکان و احساس تعلق به مکان، انسجام اجتماعی