زهرا بهپور - استادیار گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

در دهه های اخیر نظریه های متعددی برای ساماندهی ظاهری و عملکردی ساخت وساز مطرح گردیده است . اما با توجه به اهمیتی که موضوع مالکیت در ساخت وساز دارد؛ کمتر در مورد چیستی یا چگونگی تاثیر و رابطه ی مالکیت و مولفه های آن بر محیط های انسان ساخت از جمله خانه و تحلیل این رابطه به طور واضح سخن گفته اند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف حفظ مالکیت انسان در ساخت وساز خانه ؛ همزمان با شناخت شیوه ی زندگی و شرایط فرهنگی اجتماعی دورههای قاجاریه ، پهلوی و جمهوری اسلامی و تحلیل خانه های سه دوره ی شهر یزد به دنبال دستیابی به پاسخ هایی درباره ی چگونگی رابطه و تاثیر مالکیت بر شکل و سازمان فضایی خانه ها می باشد. دادههای مربوط به شیوه ی زندگی و تغییرات ساخت وساز با استفاده از مطالعه ی »تاریخی «و همچنین مطالعه ی »میدانی « شهر یزد و تکنیک مشاهده گردآوری شده است . گونه شناسی فضایی براساس نگرش»نحو فضا«انجام شده است . نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، رابطه ی همبستگی باعث ارتباط مولفه های دو مفهوم شده است . البته این رابطه منتج از حس مالکیت می باشد که در دورههای مختلف به علت معرفت شناسی و نوع نگاه کاربر متفاوت بوده و نحوه ی تبدیل حس مالکیت به کالبد و شکل ؛ باعث افزایش امکان کنترل کاربر بر مالکیت حقوقی می شود.

مالکیت ، ساخت وساز، خانه ، عرصه بندی