هانی زارعی - عضو هیئت علمی گروه مرمت بناهای تاریخی ، دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه صنعتی جندی شاپوردزفول، ایران
هانیه هادی نیا - دانشجوی دوره کارشناسی رشته مرمت بناهای تاریخی دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه صنعتی جندی شاپوردزفول، ایران
بهار کمالی امیدی - دانشجوی دوره کارشناسی رشته مرمت بناهای تاریخی دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه صنعتی جندی شاپوردزفول، ایران

خانه های مسکونی دوره قاجاریه دزفول در پلان، چیدمان فضایی و ویژگی های معماری دارای اصول و تناسبات عددی مشترکی هستند که برخی از این اصول در کنار نقش عملکردی ، ارتباط تنگاتنگی با شرایط اقلیمی منطقه دارد. فضاهای سکونتی با بهره گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط قرارگرفته اند که از میان هشتی ورودی و شوادان از اجزای مهم حیاط محسوب می شوند. برای رسیدن به این مهم تلاش شده تا تناسبات مختلف حیاط درشش نمونه موردی شناسایی و سپس به بررسی هشتی و جهت قرارگیری وابعاد ان، ارتباط حیاط با شوادان و فضاهای مرتبط با آن بررسی گردد. نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد که در این میان هشتی دارای جهت ورود غیر مستقیم به حیاط، محل قرارگیری آن در گوشه بنا، و بیشترین درصد مساحت آن نسبت به کل بنا معادل ۶ درصد بوده است . حیاط دارای شکل هندسی نزدیک به مربع و نسبت طول به عرض حدود ۱-۱/۱ است و مساحت حیاط نسبت به کل بنا بین ۲۰ تا ۳۰ است . شوادان بیشتر در گوشه جبهه جنوب شرقی و شمال غربی قرار دارد که وابستگی آن به مسایل اقلیمی را نشان می دهد، همچنین پله دسترسی به طبقات بالایی عموما در نزدیک درب ورودی شوادان قرار دارد.

حیاط، دزفول، خانه های تاریخی ، شوادان، هشتی