اکرم عباس پور - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز
احد راستی - دانش آموخته سازه های آبی، گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

آبشکن ها سازه های هستند که با انحراف جریان از ساحل به قسمت مرکزی رودخانه برای محافظت و تثبیت دیواره رودخانه به کار می رود. طراحی غیر صحیح آبشکن ممکن است منجر به تخریب این سازه شود و پارامترهای از قبیل هندسه سازه آبشکن ، مشخصات جریان قبل و بعد از قرار گیری آبشکن و مشخصات رسوب در طراحی دخیل است و انتخاب صحیح این پارامتر ها موفقیت طرح را چندین برابر افزایش می دهد. در تحقیق حاضر از آبشکن با طول نسبی ۲/ ۰l/B= و ۲۸/ ۰l/B= در حالت های غیر مستغرق با شکل دماغه دایره ای ، نرم افزار FLOW-۳D مدل سازی شده است . از بین مدل های آشفتگی موجود در نرم افزار FLOW-۳D، مدل آشفتگی شبیه سازی گردابه بزرگ انتخاب گردیده است . اعتبار سنجی که برای نرم افزار FLOW-۳D انجام شد. نتایج نشان می دهد که این نرم افزار از دقت قابل قبولی برخوردار می باشد. در این تحقیق نتایج عددی نشان می دهد که با افزایش طول آبشکن سرعت های طولی و عرضی بیشتر می شود و سرعت جریان در پایین دست و در جلوی آبشکن با افزایش طول آبشکن افزایش می یابد و در پایین دست و در پشت آبشکن به همان نسبت سرعت جریان کاهش می یابد. نتایج نشان می دهد که در آبشکن با طول نسبی ۲۸/۰l/B= در مقایسه با کانال در حالت بدون آبشکن در پایین دست و جلوی آبشکن سرعت جریان ۹۰ درصد (تقریبا دو برابر) افزایش می یابد و در پشت آبشکن در پایین دست به همان نسبت کاهش می یابد. آبشکن با طول نسبی ۲۰/۰l/B= به عنوان طول مناسب تعیین گردید. همچنین با افزایش طول آبشکن نوسانات سطح آب بیشتر شده و احتمال تخریب سازه آبشکن ، شدت جریان های ثانویه و حمله به دیواره کانال افزایش می دهد.

آبشکن ، شکل دماغه ، غیر مستغرق، مدل عددی .