زیبا توکلی مقدم - کارشناس ارشد مهندسی معماری، هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب، ایران
علیرضا اشرف نهند - کارشناس ارشد مهندسی معماری، مدرس دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

از گذشته های دور تاکنون، در کشورهای اسلامی بازار به عنوان فعال ترین فضای شهری و معماری بوده است . بازارهای کشورهای اسلامی نه تنها به عنوان فضایی جهت داد و ستد کالاها بلکه به عنوان یک فضای فرهنگی ، اجتماعی ، مذهبی و غیره بودهاند. ترکیب فضاهای متنوع در بازار بخوبی نمایانگر مفهوم ارتباط در میان اجزا در معماری اسلامی است . آن چه این مقاله در پی آن است تحلیل عناصر معماری بازار درمنطقه آذربایجان نمونه موردی بازار تبریز و زنجان در راستای دستیابی به خصوصیات کالبدی و جایگاه شهری و تزیینات با زار های و عوامل موثر در شکل گیری ویژگی های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مردمان این خطه از سرزمین ایران است . اما هویت شهری از طریق ارتباطات اجتماعی گسترش میابد و بازار فضایی مناسب برای رشد این مفهوم است وجود بازار و گسترش مراودات اجتماعی در تبیین مفهوم وحدت در هویت شهری کمک شایانی نموده است . هدف این تحقیق مقایسه بازار تبریز با بازار زنجان است . روش تحقیق توصیفی - تحلیلی از نوع موردی (بازار تبریز و بازار زنجان) بوده و جمع آوری داده ها، با تکنیک کتابخانهای انجام شده است . در این پژوهش ابتدا به مفاهیم بازار، فعالیتهای آن و ویژگیهای آن در کشورهای اسلامی پرداخته و سپس بازار تبریز و زنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و در انتها، این دو بازار از لحاظ پیکربندی فضایی ، انواع فضاها، فعالیت ها ، تزیینات و هویت شهری ... با یکدیگر مقایسه شده اند. در پایان نیز نتایج مقایسه تطبیقی ارائه شده است .

شهر تبریز، معماری ، تزئینات، بازار تاریخی تبریز، بازار، عناصر ساختاری