فاطمه نیازمند - کارشناسی ارشد مرمت بناهای تاریخی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، ایران

در سالهای اخیر با توجه به تحولات سریع علمی و دگرگونی در ساختار کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی شهرها و همچنین مطرح شدن نظریه توسعه پایدارشهری ، اهمیت نوسازی و احیاء بافت های فرسوده و ناکارآمد بیش از پیش مشخص می گردد. بافت تاریخی شهرها با داشتن ارزشهای والای فرهنگی ، جزئی از هویت و شناسنامه ملی آن شهر است . بافت تاریخی شهرها به دلیل فرسودگی واحدها مسکونی ، عدم سهولت دسترسی ، ضعف زیر ساخت ها، مشکلات زیست محیطی ، مشکلات معیشتی مردم و انفعال مدیریت های شهری و متخصصین ، مسیر رکود و عقب ماندگی را طی می کنند. در طول دهه های اخیر اثر بخشی و تقابل عوامل اجتماعی و جمعیتی بر یکدیگر، موجب تغییر در فضای ساخته شده شهری و سیمای کاملا جدید اقتصادی فضای کالبدی شهر شده است و بدین ترتیب تعادل و پیوستگی سنتی فضای کالبدی و نقش عناصر مهم آن در هم شکسته شده است . همچنین سیاست گذاری های دوگانه و مغایر در احداث واحدهای مسکونی ارزان قیمت وگسترش روز افزون محدوده خدماتی شهرها باعث گردیده عملا محدوده بافت های فرسوده که عمدتا در مناطق مرکزی شهرها واقع گردیده از دید دست اندکاران و سیاست گذاران امر توسعه ، مخفی مانده و عملا به فراموشی سپرده شود. دشواری های ناشی از عملیات اجرائی ، مسائل و نارسائی های حقوقی و قانونی ، محدویت های مربوط به میراث فرهنگی ، هزینه های مربوطه به تملک زمین در مقایسه با زمین های در اختیار انبوه سازان که اغلب به صورت رایگان تحویل می گردد، مشکلات مربوط به انجام توافق به دلیل تعدد ورثه ، وجود املاک مخروبه و بلاصاحب ، انگیزه سرمایه گذاران، بخش های تعاونی و اشخاص را جهت سرمایه گذاری در این بافت ها کم نموده و همین موضوع باعث بی توجهی و رهاشدگی آن در نزد مدیران شهری گردیده است . در مقاله حاضر به بررسی آسیب های بافت قدیمی محله گازرگاه پرداخته شده است و سپس سعی شده راهکارهایی جهت احیا و باززنده سازی آن عنوان گردد.

آسیب شناسی ، بافت تاریخی ، محله گازرگاه، شهر یزد.