مریم دهقانیان - کارشناسی ارشد رشته هنر،گرایش نقاشی ،دانشکده هنر و معماری یزد ،ایران،

اقوام ایرانی مظاهر طبیعی که مایه شگفتی آنها بوده است را مقدس میپنداشتند و از آنجایی که درخت هر ساله میمیرد و دوباره زنده میشود و میوه میدهد، همواره به عنوان یکی از عناصر مقدس قابل تکریم بوده است . درخت از رایج ترین نمادهای تصویری ، در دورههای تاریخی هنر ایران است . این نقشمایه مفاهیمی چون جوانی ، زندگی ، جاودانگی ، تولد و شکوفایی را القا می کند. موضوع پژوهش حاضر » زیبایی شناسی نقشمایه درخت در هنر ایران باستان« است . با توجه به اهمیت نقشمایه درخت در اغلب آثار برجای مانده از هنر ایران به خصوص دوران باستان و باورهای گذشتگان به این عنصر، در این پژوهش سعی شده است تا با مطالعه اسناد و مدارک کتابخانه ای ، تصویری و نظری در زمینه این نقشمایه ، به تحلیل و بررسی فرم درخت و نوع برخورد هنرمندان در بستر تاریخی پرداخته شود. در این بررسی از رویکرد شکلگرایی ، در تجزیه آثار بهره-گرفته شده است . و در راستای آن تعداد هفت نمونه از آثار دورههای مختلف که در طی پژوهش نام برده شده، انتخاب شده است . از مطالعات انجام شده ، برداشت میشود که با وجودی که این نقشمایه در آثار دورههای مختلف هنر ایران باستان دیده می شود . اما تفاوت های بارز شکلی و فرمی در طرح ریزی نقش درخت در ادوار مختلف مشاهده میگردد.

نقش مایه درخت ، درخت زندگی ، هنر ایران باستان، درخت در باور ایرانیان، زیبایی شناسی