فاطمه حسینی صفت - دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی (مطالعات تاریخی )، دانشگاه بیرجند
آرزو پایدارفرد - استادیار دانشگاه بیرجند
محمد بهنام فر - استاد دانشگاه بیرجند

بیان مسئله :آینه این شی ء شفاف همواره در طول تاریخ و فرهنگ ایران دارای ارزش بالایی بوده که این امر سبب استفاده از این شی ء در هنر و ادبیات ایران شده و به گونه های مختلف نمود داشته است . از جمله کارکردهایی که برای این شی ء در نظر گرفته شده، قابهایی می باشد که به شیوه لاکی ساخته می شدند. نقاشی لاکی ، هنری مستقل که شکل گیری آن در دوره صفویه بوده و در دورههای افشاریه و زندیه و قاجاریه به اوج پیشرفت و کمال خود رسید. در دوره قاجار این شیوه ساخت اشیاء رواج بسیاری داشته و اشیائی همچون قلمدان، قاب آینه ها و جلدها و غیره نیز ساخته می شدند. مسئله اصلی مطرح در این پژوهش این است که بر روی قاب آینه های متعلق به دوره قاجاریه چه نقوشی با چه مضامین و ترسیم می شده است . نقوش به کار رفته در این آثار نقوشی است با مضامینی نظیر مجالس بزم و درباری ، نقوش گل و مرغ، نقوشی همچون تصاویر خانواده مقدس با قدیسان و فرشتگان که به نوعی این تصاویر بر گرفته از آثار اروپایی نیز بوده است . پرسش اصلی مطرح در این پژوهش بدین شرح است که در قاب آینه های منتخب از سه موزه چه موضوعات و مضامینی کار شده است ؟ هدف اصلی مطرح در این پژوهش بررسی تعداد ۳۴ قاب آینه متعلق به دوره قاجاریه از حیث موضوع و مضمون می باشد که این تعداد قاب آینه منتخب از سه موزه متروپولیتن ، ویکتوریا آلبرت و ارمیتاژ است . روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی از نوع کیفی می باشد و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و استفاده از کتب ومقالات و جمع آوری تصاویر از سایت سه موزه بوده است .

آینه ، قاب آینه ، موضوع، مضمون