معصومه ذوالفقاری - دانشجوی کارشناسی معماری، گروه معماری، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران
مارال قاسمیان - مدرس، گروه معماری، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران

دوره تیموریان یکی از دوره های مهم در تاریخ تمدن اسلامی است . این دوره به صورت جدی از زمان سلطنت شاهرخ میرزای تیموری آغاز گردید و تا انتهای حاکمیت سلاطین این خاندان در خراسان و با مرکزیت هرات دوام یافت در این همسر شایسته شاهرخ میرزا گوهرشاد خاتون دستور ساخت مسجدی در مشهد و در کنار بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) را به قوام الدین معمار چیره دست داد و پس از تماشای شکوه و جلال این مسجد دستور ساخت مسجدی دیگر با همین نام گوهرشاد را در هرات به قوام الدین داد مسجد جامع گوهرشاد یکی از مهمترین و زیباترین مساجد تاریخی در بلاد و اماکن اسلامی به شمار میآید این مسجد مجلل و باشکوه یادگاری از قرون گذشته و نمونه ای از معماری سنتی اسلامی است . بررسی دو مسجد گوهرشاد هرات و مشهد نشان میدهد که در مسجد گوهرشاد مشهد از کاشیهای معرق معقلی و آجر به طور همزمان استفاده شده و رنگ آبی لاجوردی بیشترین کاربرد را داشته است . خط ثلث و نستعلیق به تزیینات مسجد شکل متفاوتی را بخشیده است . در مجموعه گوهر شاد هرات خط کوفی ، نستعلیق و معقلی بیشترین کاربرد را داشته است و سوره های فتح واقعه و آیت الکرسی از جمله سوره های مشترک دو مکان بوده است به نظر میرسد غنای تزیینات این دو مجموعه دارای اشتراکاتی بوده است اما غنای تزیینی و کتیبه های قرآنی مسجد گوهرشاد به دو مجموعه از مصلی گوهرشاد هرات است . روش تحقیق این نوشتار تحلیلی و توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است .

مسجد گوهرشاد، مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد گوهرشاد هرات، گوهرشاد، نقوش مسجد گوهرشاد.