احمدرضا رجبیان - دانشجو کارشناسی ارشد دانشگاه جامع امام حسین (ع) تهران ،
صفا پیمان - استادیار دانشگاه جامع امام حسین (ع) تهران

زمین لرزه یکی از بلایای طبیعی است که همه ساله تعداد زیادی را به کام مرگ کشانده و خسارتهای جانی و مالی فراوانی به جامعه بشری وارد می کند. مهندسین سازه همواره در جستجوی روشهایی بودهاند تا این آسیب ها را به حداقل رسانند. پس از زلزله نورثریچ سازههایی که دارای سیستم قاب خمشی بودند خسارات زیادی را متحمل شدند و این عامل باعث شد اعتماد مهندسین به این سیستم کاسته شود. به همین منظور بود که استفاده طراحان از سیس تم مهاربند همگرای فولادی در سازهها افزایش یافت . مهاربندهای همگرا یکی از سیستم های پرکاربرد و رایج در سازه های فولادی هستند که به عنوان سیستم باربر جانبی در سازههای فولادی بکار می روند. سیستم مهاربند همگرا هم از لحاظ سختی و مقاومت و هم از لحاظ اجرایی و اقتصادی از محبوبیت زیادی بین طراحان سازه برخوردارند. اما مهاربندهای همگرا نسبت به مهاربندهای واگرا شکل پذیری کمتری دارند . این مهاربندها در فشار دچار کمانش شدهکه شکل پذیری سازه را کاهش می دهد. پژوهش های زیادی در زمینه افزایش ظرفیت باربری و افزایش شکل پذیری مهاربندها انجام شدهاست . در این پژوهش از یک ایده جدید برای افزایش شکل پذیری سیستم مهاربند همگرا استفاده شدهاست . به این صورت که یک حفره در صفحه اتصال مهاربند ایجاد شده که به عنوان فیوز سازهای عمل می کندو با استهلاک انرژی زلزله باعث افزایش شکل پذیری سازه می شود. در این پ ژوهش از ۴ نوع حفره استفاده شده است .طبق ارزیابی های انجام گرفته ، ایجاد این حفرهها در مهاربند باعث افزایش نیروی کمانش به میزان حدود ۱۲ درصد می شود و در برخی نمونه ها نیز باعث کاهش ۳ درصدی در نیروی کمانش بحرانی می شود.

نیروی کمانش بحرانی ، فیوز ساز هی ا ، مهاربند همگرا ، المان محدود ، صفحه اتصال مهار بند.