علی مصیب زاده - دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه ارومیه
مهران عبداللهی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری دانشگاه ارومیه
محمد محمدنژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری دانشگاه ارومیه
ایوب جهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری دانشگاه ارومیه

مناطق مرزی اهمیتی بسیار حساس و راهبردی و حائز اهمیتی دو چندان می باشد. از طرف دیگر در جهان امروز با توجه به تحولات فرایندهای دیپلماتیک و تخصصی تر شدن حوزه های تجاری و تقسیم کارهای نوشته یا نانوشته ی دولت ها با یکدیگر موجب شده است تا مناطق مرزی و مرزها کار کردهای چند سویه پیدا کنند. از طرفی مناطق مرزی خیلی بیشتر از مناطق مرکزی تحت تاثیر نوسانات و تغ ییرات و شرایط بین المللی و داخلی می باشد. بطوری که گاها مرز به عنوان یک خط تمامی تعاملات ومناسبات بین دو منطقه ی همجوار را تحت شرایط خاص در دولت بهم می ریزد، گاه مانع توسعه یک منطقه و عدم بهره برداری مناسب از ظرفیت های منطقه می شود. مناطق مرزی نیز همانند مناطق دیگری بسته به موقعیت شان قابلیت های منحصر به فردی برای رسیدن به توسعه دارند، که بایستی شناسایی و مورد استفاده قرار گیرند. تحقیق سعی بر این است که قابلیت ها و محدودیت های مناطق مرزی کشور شناسایی گردد و راهبردهای مناسبی نیز برای بهره برداری مناسب از آنها و برای رسیدن به اهداف توسعه ارایه گردد. بدین سان، این تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی است . تجزیه و تحلیل داده ها در چارچوب تحلیل محتوا با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شده است . تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگران با استفاده از این روش، به واکاوی داده ها و اطلاعات خود می پردازند. تحقیق سعی برآن دارد بعد از شناسایی قابلیت ها و محدودیت های مناطق مرزی (خشکی ، دریایی ، کوهستانی و تلفیقی )، به ساخت الگوی توسعه فضایی مناطق مرزی پرداخته و برای هریک به صورت جداگانه و سپس ترکیبی الگو توسعه فضایی ارائه دهد. که این امر مستلزم این است که منطقه مرزی (هم مرز خشکی ، کوهستانی و هم مرز دریایی ) سه اقدام مهم بایستی صورت پذیرد: در گام نخست با تهیه یک چارچوب برنامه ریزی شده که در آن شناخت کامل و کافی از منطقه یا محیط مورد مطالعه که یک منطقه مرزی و ساحلی است وجود داشته باشد. در مرحله دوم مطالعه بسیاری از جنبه های مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، امنیتی و زیست محیطی در آن منطقه انجام گرفته و در گام آخر الگوی توسعه فضایی برای توسعه منطقه مورد نظر که یک منطقه مرزی است طراحی گردد.

مرز، توسعه ، مناطق مرزی ، قابلیت و محدودیت