زهرا کرمی جوزانی - دانشجوی دکتری ، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علی نوری کرمانی - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
آزیتا رجبی - دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف از این پژوهش شناسایی ویژگی پیامدهای اجتماعی ناشی از رشد سکونتگاه های غیررسمی در اسلامشهر است . اسکان غیررسمی به سبب ایجاد فقر و گسترش آن و نیز به مخاطره انداختن محیط زیست و تحمیل هزینه های سنگین برای حل مشکلات تهدیدی جدی ، برای پایداری و انسجام جامعه شهری تلقی شده به گونه ای که نیاز جدی به اتخاذ تدابیر ویژهای برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده بایستی در دستور کار مدیران و دولت مردان قرار بگیرد. روش تحقیق این پژوهش از نظر هدف جزو مطالعات توسعه ای -کاربردی R&D ،از نظر ماهیت کیفی - کمی (آمیخته ) و بر اساس متدولوژی توصیفی - موردی و بر اساس روش تحلیل توصیفی - تحلیلی بر اساس تئوری زمینه ای ( گرندد تئوری )می باشد و جهت جمع آوری دادهها و اطلاعات لازم از دو روش کتابخانه ای - اسنادی ومیدانی به صورت پیمایشی ( پرسشنامه ای ) استفاده شده است . نتایج این پژوهش پیامدهای اجتماعی به تاثیر پدیده تک عاملی یا تک بعدی در سکونتگاه های غیر رسمی ایجاد نشده و در مجموع در روند تسلسلی به عنوان مجموعه شبکه ای از عوامل اثر گذار می باشد که منجر به بروز بی عدالتی ودر نتیجه ایجاد حس ناکامی و تعارض نسبت به نهادهای رسمی و قانونی شده و این امر در ابعاد متعدد بین ساکنان ، منجر به بروز ناهنجاری های اجتماعی از جمله جرایم و قانون گریزی و بعضا قانون ستیزی و انواع آسیب های اجتماعی در میان ساکنان ناامید این سکونتگاه ها گردیده است وضعیت محلات اسکان غیررسمی تا نیل به وضعیت مطلوب راه نسبتا زیادی داردواین جز با تلاش های نهادهای حاکمیتی مانند شهرداری و سازمانهای مربوطه و شهروندان امکان پذیر نخواهد بود. به نظر می رسد با بهبود وضعیت و کاهش دغدغه های اقتصادی افراد، بتوان به موارد دیگر ورود و التیامی در این خصوص در مباحث دیگر نیز صورت پذیرد. مهمترین عامل برآیند این پیامدها ، پدیده واگرایی نسبت به قانون در این مناطق می باشد .که اثبات می کنند به رقم پیامدهایی مانند بی خانمانی و کارت خوابی، فشردگی و آشفنگی بافت محلات ، کیفیت پایین امکاناتوبهداشت، بی اعتمادی .و ترس و احساس عدم امنیت ، عدم رضایت و ناخشنودی مبتنی عدم احساس تعلق و هویت ، بدبینی،عدم آگاهی و آموزش و اطلاع رسانی ،عدم احساس تعلق ، بی ثباتی و عدم التزام به اصول اخلاق و... برآیند اصلی این پیامدها، عدم التزام به قوانین و واگرایی قانونی در ابعاد متعدد ، کالبدی محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و.... بوده و.لذا می توان گفت –در تبیین پیامدهای اجتماعی این نوع سکونتگاه ها ، بروز واگرایی یا بی هنجاری )آنومی ( اجتماعی قانونی ، به عنوان مهم -ترین برون داد اصلی این پیامدهای اجتماعی می باشند. که اثبات می کنند به رقم پیامدهایی مانند بی خانمانی و کارتخوابی، فشردگی و آشفنگی بافت محلات ، کیفیت پایین امکانات وبهداشت، بی اعتمادی .و ترس و احساس عدم امنیت ، عدمرضایت و ناخشنودی مبتنی عدم احساس تعلق و هویت ، بدبینی، عدم آگاهی و آموزش و اطلاع رسانی ،عدم احساس تعلق ،بی ثباتی و عدم التزام به اصول اخلاق و... نتایج بدست آمده نشان میدهد که میان رشد محلات اسکان غیررسمی دراسلامشهر و شکلگیری پیامدهای اجتماعی خاص شاخص رشد سکونتگاه های غیر رسمی اسلامشهر با ابعاد آسیبهایاجتماعی، فقر و محرومیت، هویت، احساس تعلق و مشارکت، امنیت و آموزش وجود دارد.. که بر این اساس سعی گردیده بهارائه الگو، تحلیل این سکونتگاه ها و پیامدهای آن پرداخته شود.

سکونتگاه های غیر رسمی ، پیامدهای اجتماعی ، شهر اسلامشهر