محمدعلی توکلی - کارشناس عمران شهرداری شیراز
حسین بهزادی فر - کارشناس حوزه خدمات شهری شهرداری شیراز

موضوع امنیت شهری ، یکی از مسائل مهم در شهرها است عوامل متعددی در ایجاد شهر امن موثر می باشند . عوامل اجتماعی مانند فقر، بیکاری ، ناهماهنگی اجتماعی ، عدم تعادل ا قتصادی و اجسماعی ، باعث ایجاد محیطی مستعد و در معرض جرم و ناهنجاری رفتاری می شود، اما فاکتورهای اجتماعی تنها عوامل و جنبه های تعیین کننده جرائم و ناهنجاری های اجتماعی نیستند، طرح و کالبدد فیزیکی فضا، نقش مهمی در توسعه یا پیشگیری از جرم و ناهنجاری دارد. هدف این پژوهش ، بررسی نقش ویژگی های کالبدی و ساختاری در ارتقای احساس امنیت شهروندان است . این تحقیق را بر اساس نوع هدف آن ، از انواع تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش انجام کار در رده تحقیقات توصیفی - تحلیلی قرار دارد. جمع آوری اطلاعات در این تحقیق به دو صورت کتابخانه ای - اسنادی و پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه است . جهت انجام تحقیق ، پرسشنامه ای تنظیم شد و در میان ساکنین شهر شیراز، توزیع گردید. پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، پرسشنامه ها به منظور تجزیه و تحلیل ، وارد محیط SPSS شد. آنچه که در یافته های پژوهش مسلم شد این است که مردم در فضاهایی چون کوچه های تاریک و خلوت، خیابان ها و فضاهای شلوغ و پر تردد شهر،کنج ها، ساختمان های نیمه تمام و رها شده یا متروک ، فضاهای مجاور کاربری های بزرگ ولی کم رفت وآمد و عبور پیاده از آن برای دسترسی سریع ، حاشیه نشینی ، کمبود مسیرهای پیاده که از لحاظ کالبدی حائز اهمیت است . و لذا مکان هایی که افراد معتاد و مزاحم نوامیس مردم حضور دارند، موجب سلب آسایش و امنیت شهروندان می شود، شلوغی و نگاه های مردمی که بدلیل فقر و نبود فرهنگ زندگی روی دیگران سنگینی می کند و محله هایی که فقر اقتصادی بیداد می کند مکان هایی که پلیس حضور دائمی ندارد از دیگر عواملی هستند که به لحاظ اجتماعی قابل بررسی است که چنین معضلاتی پیامدهایی از قبیل عدم اعتماد، احساس نگرانی نسبت به چیزها و مسائل مختلف ، کناره گیری از مشارکت و رفتارهای اجتماعی ، ترس و بیمناکی و دوری جستن از محیط ، محدود کردن فعالیت های عادی و ارتباطات را به دنبال دارد. احساس امنیت فرایند روانی اجتماعی است که صرفا بر افراد تحمیل نمی شود، بلکه بیشترافراد جامعه بر اساس علایق ، خواسته ها و توانمندی های شخصیتی و روانی خود در ایجاد و از بین بردن آن نقش دارند؛ لذا شناخت وضعیت احساس امنیت در جوامع شهری بر اساس یافته های پژوهش می تواند به برنامه ریزی بهتر برای رشد و توسعه متوازن این جوامع کمک نماید.

خدمات شهری ، ساختار و کالبد شهر، فضای شهری ، امنیت ، برنامه ریزی شهری .