امیر نظام براتی - دانشکده کمیسر دریایی، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره)، نوشهر، ایران.

دیپلماسی دفاعی دریا محور، استفاده نرم از نیروی دریایی از طریق مشارکت در فعالیت هایی مانند تبادل دانشجویان با محوریت دانشگاه های دریایی ، بازدید ناوهای و زیردریای ها از کشورهای حاشیه اقیانوس ها و دریاها، ارتباطات شناورها در دریا در جهت هماهنگی و در مبارزه با دزدی و تروریسم دریایی، امداد و نجات در دریا ها و اقیانوس ها نهادینه می گردد. به طور کلی دپیلماسی دفاعی دریا محور فرایندی است که منجر به  افزایش همکاری های دریایی بین نهادهای دریاهای کشورهای ساحلی می گردد. از دیدگاهی دیگر دیپلماسی دفاعی دریا محور استفاده مسالمت آمیز از نیروی دریایی و نهادهای دفاعی و دولتی یک کشور برای همکاری با نیروی دریایی و نهادهای دفاعی و دولتی کشور دیگر به منظور دستیابی به یک نتیجه مطلوب است. براساس این اصول نیروی دریایی راهبردی در توسعه دیپلماسی دفاعی دریا محور، کارآمدی و اثربخشی قابل توجهی در سطح بین المللی در جهت پیاد ه سازی اصول مذکور مذکور داشته است. در تبیین شبکه دیپلماسی کشور می توان گفت دیپلماسی دفاعی دریا محور اهداف سیاست گذاری خارجی و خط مشی کشور را با بخش دفاعی دریا محور پیوند می دهد. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی نقش نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در توسعه دیپلماسی دفاعی دریا محور می پردازد. یافته های این پژوهش بیانگر این است که به طور کلی ارتباطات نیروهای دریایی و صنایع دریایی مرتبط با امورات دفاعی در سطح بین المللی می تواند در راستای دیپلماسی کلان یک کشوردریایی از منافع ملی حفاظت و حراست نماید. از این منظر اعزام هیئت های عالی رتبه نیروی دریایی جهت شرکت در اجلاس های بین المللی مانند آیونز و مشارکت ناوگروه های مختلف در قالب ناوگروه های امنیت خطوط مواصلاتی و ناوگروه های آموزشی دانشجویان دانشگاه های دریایی به آب های بین المللی و بازدید از کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته دریایی، می تواند در ارتقای دیپلماسی دفاعی دریا محور، تاثیر قابل توجهی داشته باشد. تداوم دیپلماسی دفاعی دریا محور نه تنها در حوزه دفاعی دریا محور بلکه در حوزه توسعه صنایع دریایی و توسعه پایدار دریایی نیز می تواند تحولی ژرفی ایجاد نماید. از این رو ارتقاء دیپلماسی دفاعی- دریا محور می تواند نقش بسزایی در پیشبرد و حفاظت از منافع ملی داشته باشد. به علاوه بازدید ناوگروه های آموزشی، صلح و دوستی از کشورهای دریایی، موجب تقویت دیپلماسی عمومی، گسترش روابط دریایی با کشورهای حوزه اقیانوس ها و دریاها می شود. در نهایت اینکه حضور کارآمد و اثر بخش نیروی دریایی راهبردی در آب های بین المللی موجب ارتقای امنیت خطوط مواصلاتی دریایی کشور از قبیل صادرات غیر نفتی، صادرات نفت خام و میعانات گازی، واردات کالاهای اساسی و موارد اولیه کشور را ایمن و پایدار نموده است.

نیروی دریایی راهبردی, دیپلماسی دفاعی دریا محور, امنیت خطوط مواصلاتی, امنیت اقتصادی