مهدی کهریزی - محقق پسا دکتری، گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
امیر هوشنگ اخویسی - دانشیار، گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

ساختمان مدارس، به­دلیل ساختار جمعیتی آنها، جزو ساختمان های با اهمیت هستند که طراحی ایمن، اجرا و کنترل رفتار و عملکرد آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. تجربه زلزله های گذشته نشان می دهد بروز خرابی در مدارس می تواند منجر به تلفات زیاد و فاجعه انسانی گردد از این رو آیین نامه های طراحی نیز ضوابط و مقررات سخت گیرانه تری برای طراحی ساختمان های آموزشی ارائه می نمایند. کنترل عملکرد لرزه ای ساختمان های آموزشی موجود نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است و روش های مختلفی شامل تحلیل های خطی و غیرخطی توسط آیین نامه ها و دستورالعمل های مختلف توصیه شده است. از طرفی در بررسی عملکرد سازه ها عدم قطعیت های فراوانی وجود دارند که مانع دستیابی قطعی به پاسخ عملکرد سازه می شوند. برخی از این عدم قطعیت ها ذاتی هستند مانند عدم امکان پیش بینی شدت زلزله های آینده و برخی نیز ناشی از خطای تحلیل و محاسبات است؛ بنابراین بیان احتمالاتی عملکرد سازه، راه منطقی بررسی عملکرد سازه است. روش های متعددی برای بررسی قابلیت اعتماد سازه وجود دارد که از نظر فرضیات، روش و دقت با هم متفاوت هستند، از این رو می بایست اثرات عدم قطعیت در هر روش به نحو مناسبی در نظر گرفته شود. در این مطالعه دو تیپ پر تکرار از مدارس سازه بتنی کرمانشاه به صورت غیرخطی مدل سازی و با استفاده از تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی تحت اثر ۱۲ رکورد محتمل زلزله حوزه دور و نزدیک، متناسب با نوع زمین و فاصله از گسل، تحلیل و ارزیابی می شوند. در ادامه به منظور ارزیابی قابلیت اعتماد لرزه ای این مدارس، به ازای سطوح مشخصی از شدت، احتمال رسیدن پاسخ سازه به مقادیر حدی متناظر با سطوح مختلف خرابی تعیین می گردد. حداکثر تغییر مکان جانبی نسبی سازه به عنوان پاسخ و سطوح عملکردی تعریف شده در دستورالعمل FEMA۳۵۶ به عنوان معیار خرابی در نظر گرفته شده اند. نتایج نشان می دهد با افزایش طبقات سازه، احتمال رسیدن تغییر مکان جانبی نسبی سازه مدرسه به سطوح مختلف عملکردی همواره بیشتر بوده و با افزایش شدت زلزله این احتمال افزایش می یابد. همچنین سازه مدارس مورد مطالعه، علیرغم وجود نامنظمی در پلان، با منظور نمودن اثرات شدت زلزله، زمین ساختگاه و فاصله ساختگاه از گسل، دارای عملکرد مناسبی هستند.

قابلیت اعتماد لرزه ای, مدرسه, قاب بتنی, تحلیل دینامیکی, شدت لرزه ای