تبعات علیت بر مبنای سه سیر فلسفی ملاصدرا
عنوان مقاله: تبعات علیت بر مبنای سه سیر فلسفی ملاصدرا
شناسه ملی مقاله: JR_ORJ-12-24_006
منتشر شده در در سال 1402
شناسه ملی مقاله: JR_ORJ-12-24_006
منتشر شده در در سال 1402
مشخصات نویسندگان مقاله:
علی بابایی - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
خلاصه مقاله:
علی بابایی - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
به دلالت قراین بسیار، ملاصدرا سه مرتبه سیر فلسفی اصالت ماهیت، اصالت وجود وحدت تشکیکی و اصالت وجود وحدت شخصی را تجربه کرده است؛ حال مساله اصلی این است که مباحث مرتبط با علیت از این تحول، چگونه تاثیر پذیرفتهاند؟ ما در این مقاله با روش استدلالی، تحلیلی و استنادی نشان میدهیم در مبحث مربوط به تقدم و تاخر، انحای تقدم و تاخری که بر رابطه علی و معلولی متکی است، به دلیل تفاوت تفسیرهای مختلف از علیت بر مبنای سه سیر، دچار تحول شدهاند؛ تقدم و تاخر بالماهیه، متناسب با سیر اول، تقدم و تاخر بالحقیقه و المجاز متناسب با سیر دوم و تقدم بالحق متناسب با سیر سوم است. در مبحث مربوط به نسبت عدم با مباحث فلسفه، بر مبنای نگاه ماهوی مباحث عدم به فلسفه راه مییابد در حالی که متناسب با سیر دوم مباحث مربوط به عدم از فلسفه رخت بر میبندد و متناسب با سیر سوم مبحث وجود و عدم با ظهور و خفا جایگزین میشود. در مبحث تقسیمات علت و معلول، بر مبنای سیر اول و نگاه حقیقتا ماهوی تقسیم چون متکی بر اصالت وجود، اشتراک معنوی و اصل تشکیک است نمیتواند طرح شود؛ بر مبنای سیر دوم «اقسام»، مراتب یک حقیقت واحد هستند؛ و بر مبنای سیر سوم «اقسام» مظاهر یک حقیقت واحد میباشند؛ بنابراین تقسیمات علت و معلول بر مبنای سه سیر احکام متفاوتی به خود میگیرند. در مبحث «نفسیات ثلاث» نیز بر مبنای سیر اول، سه نحو وجود واجبی (فینفسه لنفسه بنفسه)، جوهری (فینفسه لنفسه بغیره) و عرضی (فینفسه لغیره بغیره) تحقق دارد؛ اما بر مبنای دیدگاه نهایی صدرایی وجود تنها منحصر در قسم اول است و مابقی وجودات فیغیره و عینالربط به این وجود واحد هستند.
کلمات کلیدی: سه سیر, اصالت ماهیت, اصالت وجود وحدت تشکیکی, اصالت وجود وحدت شخصی, علیت
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1963237/