کرامت اله زیاری - فوق دکترای مهندسی شهرسازی، استاد برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران
ابوالفضل منصوری اطمینان - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، ایران

امروزه از مهمترین پیامدهای تغییرات اقلیمی در سطح شهرها، می توان به جزایر حرارتی شهری اشاره نمود. جزیره حرارتی، پدیده ای است که به موجب آن مناطق شهری، درجه حرارت گرم تر از محیط اطراف خود را تجربه می کنند. مبتنی بر مرور پژوهش های مختلف، از مهمترین اثرات این پدیده در سطح شهرها می توان به کاهش کیفیت آب و آلودگی هوا، افزایش مصرف انرژی، افزایش ناراحتی حرارتیف تهدید سلامت انسان ها و غیره اشاره کرد. پژوهش حاضر در راستای واکاوی عوامل موثر بر کاهش اثرات جزایر حرارتی در سطح شهر مشهد انجام گرفته است. در این پژوهش، مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی، به تدوین عوامل موثر بر کاهش اثرات جزایر حرارتی در سطح شهر مشهد اقدام و در ادامه با مراجعه به ۴۰ نفر از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به اولویت بندی این عوامل پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استفاده از بام های سبز، تغییر در الگوی مصرف انرژی های تجدیدناپذیر شهروندان، توسعه فضاهای سبز و کاشت درختان، استفاده از بام های سرد، مدیریت ساخت و سازها و تراکم ساختمانی، توسعه مسیرهای پیاده روی و دوچرخه سواری، عایق بندی ساختمان ها و استفاده از مصالح همساز با اقلیم و رعایت تناسب کاربری اراضی از جمله عوامل موثر بر کاهش اثرات جزایر حرارتی در سطح شهر مشهد محسوب می شوند و همچنین از دید متخصصان، تغییر در ا لگوی مصرف انرژی های تجدید ناپذیر شهروندان (با امتیاز ۰/۲۲۵)، مدیریت ساخت و سازها و تراکم ساختمانی (با امتیاز ۰/۱۷۶) و توسعه فضاهای سبز و کاشت درختان (با امتیاز ۰/۱۴۸) به ترتیب در جایگاه های اول تا سوم از حیث تاثیرگذاری بیشتر قرار دارند.

تغییرات اقلیمی، جزایر حرارتی، تحلیل سلسله مراتبی، شهر مشهد