پارسا کریمی - کارشناس ارشد اتنوموزیکولوژی دانشگاه هنر تهران
شاهو عبدی

کتاب بحورالالحان از آثار نوشته شده توسط فرصتالدوله شیرازی (۱۲۷۱-۱۳۳۹ق) است که جنبه موسیقایی دارد، که در آن جدای از برخی مقدمات کلی در خصوص تغییر نظام موسیقایی به نسبت نظام رایج در گذشته، و نیز ذکر اسامی دستگاه ها و گوشه های نظام مرسوم جدید، به بحث اوزان عروضی و ارتباط آن با موسیقی پرداخته شده، و در نهایت نیز فهرستی از شعر شاعران مختلف ترتیب داده شده است که در صدر این اشعار، مایه های موسیقایی پیشنهادی جهت اجرای آنها نیز معرفی شده است. اگر از بحث در خصوص میزان ارزش و اعتبار این کتاب بگذریم، از زمان چاپ این کتاب در سال ۱۳۲۲ق تا سال ۱۳۹۱ش، کسی در خصوص انتساب این کتاب به کسی غیر از فرصت، سخنی به میان نیآورده است، و خود فرصت نیز در هرجایی که مطلبی در خصوص آثار خود نوشته، این کتاب را در زمره آنها معرفی نموده است. با این وجود، در سال ۱۳۹۱ش دکتر بابک خضرائی مبتنی بر برخی شواهد، این بحث را به میان آوردند که احتمالا نویسنده این کتاب عبدالوهاب یزدانی (۱۳۲۸-۱۲۵۲ق) پسر ششم وصال شیرازی بوده است، و نویسنده این کتاب فرصت نبوده است. در این نوشته به بررسی این احتمال و نیز مطالب مرتبط با کتاب بحورالالحان پرداخته خواهد شد.