ابراهیم خادمی - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مدیریت زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب (شیراز)گروه علوم زمین دانشکده علوم دانشگاه شیراز شیراز
محمدعلی رجب زاده - گروه علوم زمین دانشکده علوم دانشگاه شیراز شیراز

محدوده مورد مطالعه در شمال استان فارس و شمال خاوری شهرستان قادرآباد و جنوب سوریان واقع شده است .خاکهای لاتریتی نیکل دار از لحاظ ساختاری در دو پهنه سنندج -سیرجان و زیر پهنه زاگرس مرتفع در شمال استان فارس گزارش شده اند. پهنه سنندج - سیرجان در شمال شهرستان قادرآباد که بحث اصلی این مقاله را در بر دارد شامل توده های اولترابازیکی سرپانتینیتی شده،واحد پالئوسن (Pcm)حاوی خاکهای لاتریتی ،واحد ائوسن ،واحد الیگوسن - میوسن و رسوبات کواترنری می باشد،همچنین زیر پهنه زاگرس مرتفع در جنوب شهرستان قادرآباد شامل بلوکها و ورقه های رانده شده از سنگهای مختلف از قبیل هارزبورژیتهای سرپانتینیتی شده،چرتهای رادیولاریت ،سازندهای داریان،کژدمی ،سروک،افق خاکهای لاتریتی و آهکهای دولومیتی ائوسن (سازند جهرم) است .تفاسیر و داده های جدید از قبیل بررسی جایگاه زمین ساختی ، چینه شناسی و سنگ شناسی در منطقه که برای اولین بار ارائه شده است نشان می دهد که قسمتی از واحد پالئوسن (Pcm) مربوط به پهنه سنندج -سیرجان در حقیقت معادل سازند تخریبی ساچون می باشد که در این مناطق وجود دارد.این سازند در زمان پالئوسن از تخریب واحدهای قدیمی تر بوجود آمده و منشا رسوبات آن چندگانه بوده و ممکن است از پهنه زاگرس(توالی افیولیتی ، رادیولاریت ها و سنگ آهکهای ائوسن ) و همچنین پهنه سنندج - سیرجان تامین شده باشند. سنگ های فوق بازی به همراه خاکهای لاتریتی شده در درون واحد Pcm ،جزئی جدا و منفک از این واحد در پهنه سنندج -سیرجان می باشد، بنابراین نمی توان کل این واحد را بعنوان خاکهای لاتریتی نیکل دار در نظر گرفت ، در حقیقت در بخش هایی که تحت تاثیر هوازدگی قرار گرفته احتمال تشکیل لاتریت های نیکل دار وجود داشته است که این امر را می توان بعنوان کلید اکتشافی جهت پی جویی این نوع کانسارها در نظر گرفت .سنگ های فوق بازی پهنه سنندج -سیرجان عمدتا از هارزبورژیت تشکیل شده است و در چند منطقه باب الجوز،دهار،دره رستمی و آب قرقر رخنمون دارند و در زیر پهنه زاگرس مرتفع رخنمون این سنگها را می توان در جنوب روستای قنات ابراهیم و دهمورد مشاهده نمود. وجود این توده ها در این دو زیر پهنه را می توان به عنوان سنگ منشا عنصر نیکل در خاکهای لاتریتی منطقه در نظر گرفت .

لاتریت نیکل دار،سازند ساچون،هارزبورژیت ،پهنه سنندج - سیرجان،واحد پالئوسن (Pcm)