اکبر پرهیزکار - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
مسعود مهدوی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
مرتضی عاج - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران مرکزی

برنامهریزی کاربری زمین مجموعه فعالیتی است که محیط انسانی را مطابق خواستهها و نیازهای جامعه شهری سامان میبخشد و این مقوله هسته اصلی برنامهریزی شهری را تشکیل میدهد. به عبارت دیگر زمین و اختصاصآن به فعالیتهای مختلف شهری نظیر سکونت کار و فراغت و غیره همواره یک فعالیت اساسی و مهم در برنامه- ریزی شهری بوده است. برنامهریزی کاربری زمین در طول تاریخ شهرسازی و عمران شهری به ویژه در قرنگذشته رویکردها و دیدگاهای مختلفی داشته است. هر یک از دیدگاهها به نوبه خود این علم را تحت تاثیر قرار داده و مقداری از اهداف آن را برآورده کردهاند اما آخرین دیدگاهی که به نظر میرسد تمامی اهداف برنامهریزیکاربری زمین را برای ساکنین برآورده میسازد دیدگاه توسعه پایدار است چرا که نگاهی جامع به کاربری زمین شهری )اقتصادی اجتماعی کالبدی و زیست محیطی( دارد و ارتباط صحیح و کارا بین تمامی ابعاد زندگی – –شهری میتواند موفق باشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که گسترش کالبدی شهر تهران در چنددهه اخیر و افزایش جمعیت آن، باعث عدم تعادل در کاربری اراضی آن گردیده است لذا تعادل بخشی به آن وایجاد تمهیدات و تعیین راهکارهای مناسب به منظور جلوگیری از گسترش بی رویه شهر و حفظ اراضی کشاورزیو منابع طبیعی پیرامون شهر را ضروری میسازد. ارزیابی کمی کاربریها با توجه به سرانهها و معیارها و ارزیابی کیفی توسعه شهر با توجه به نحوه دفع آبهای سطحی، اراضی بایر شهر، بافت شهری و رابطه بین وسعت شهر وجمعیت بوده است بطوری که این پژوهش نشان دهنده آن است که بسیار از کاربریهای موجود به لحاظ کمی با استانداردها و ضوابط علمی منطبق نبوده و نامتعادل بوده بطوری که روند کلی تحولات کاربری زمین در این منطقه شهری هماهنگ و همسو با ایده توسعه پایدار نبوده است

برنامهریزی، کاربری زمین، توسعه پایدار، سرانهها، منطقه 9 شهر تهران