فاطمه قدیری - 1کارشناس ارشد ژنتیک، دانشکده فنی و مهندسی ، دانشگاه علم و هنر ایران

سرطان کولورکتال سومین نوع سرطان شایع در دنیا هست . سرطان کولون و رکتوم تومورهای بدخیم شایع با منشاء آدنواپیتلیال هستند. تشخیص سریع و به موقع و درمان مناسب, بقای طولانی تری را برای بیماران فراهم میکند .با افزایش سن بروز این بیماری افزایش پیدا میکند عوامل متعددی باعث بروز این بیماری میشود اما مهم ترین عوامل آن سن ، سبک زندگی و سابقه خانوادگی اختلالت ژنتیکی و ارثی میباشد . عوامل خطر مواردی مثل نوع رژیم غذایی، چاقی، مصرف دخانیات،مصرف زیاد الکل و نداشتن فعالیت جسمانی کافی است که باعث شروع این بیماری یا تشدید کننده این بیماری باشند. یکی از موارد پرخطر برای این بیماری میتوان التهاب روده ای را مثال زد که مواردی از قبیل بیماری کرون و کولیت زخمی را در بر می گیرد. این بیماری معمولا با تومور خوش خیم آغاز می گردد که به مرور زمان تبدیل به سرطانی می شود.این بیماری چون شبیه به بیماری های مختلف هست راه تشخیص آن به عنوان سرطان دشوار است و قابل تشخیص نیست حتما باید به پزشک مراجعه شود این بیماری به سایر بیماری های دیگر علائم شبیه به عفونتها، تب، بواسیر و بیماری های التهابی روده هستند.چراکه در مراحل اولیه، این بیماری قابل درمان است .برای تشخیص زود هنگام این بیماری میشود از شناساگر های زیستی مانند بیان تغییر یافته برخی ژن های خاص استفاده نمود از این مطالعه استفاده از یک رویکرد بیوانفورماتیک یا اصطلاحا سیستم بیولوژی بمنظور شناسایی ژن ها یا mRNA های با بیان تغییر یافته و مرتبط با سرطان روده به منظور شناسایی مکانیسم های دخیل در آسیب شناسی سرطان روده ، تشخیص زودهنگام و معرفی اهداف درمانی جدید برای این سرطان است. ابتدا دیتاست هایی که بیان mRNA ها را در بافت تومور و بافت حاشیه ای نرمال تومور در بیماران مبتلا به سرطان روده با روش میکرو اری مقایسه نموده اند و اطلاعات خام آنها در GEO موجود است، انتخاب شده و توسط بسته های نرم افزاری در دسترس مانند Limma انالیز بیان افتراقی صورت می گیرد. بعد از آنالیز های بیوانفورماتیک برای تایید نهایی و آزمایشگاهی از بیماران مبتلا به سرطان روده نمونه گیری انجام میشود )20 فرد مبتلا به سرطان روده که از انها نمونه بافت توموری و بافت نرمال گرفته می شود( و بیان ژن های نهایی توسط روش real-time PCR ارزیابی می گردد. کاربرد نهایی این مطالعه در بالین معرفی نشانگرهای زیستی مبتنی بر بیان برای تشخیص زودهنگام سرطان روده (استفاده از الگوی بیانی (بیان کاهش یافته یا افزایش یافته در بافت توموری نسبت به بافت سالم) ژن ها با بیان تغییر یافته به منظور تشخیص زودهنگام) و معرفی اهداف درمانی جدید است.

بیومارکر ، سرطان ، کولورکتال ، نشانگر های زیستی