احمد عبادی - دانشیار، گروه فلسفه و کلام، دانشگاه اصفهان، ایران

هیلاری پاتنم در آثارش از منطق کوانتومی دفاع می کند و اعتقاد دارد با توجه به مسائل به وجودآمده در مکانیک کوانتوم، منطق کلاسیک توان پاسخگویی به این مسائل را ندارد. از این رو، نیازمند یک طرح منطقی غیرکلاسیک (کوانتومی) هستیم. پاتنم سه دلیل اصلی برای گذار از منطق کلاسیک به منطق کوانتومی را برمی شمارد: ۱. تردید در صدق های ضروری منطق، ۲. امکان تغییر منطق و ۳. طرح منطق سه ارزشی. دیدگاه های پاتنم درباره این گذار به منطق کوانتومی از چند جهت قابل نقد و بررسی است: ۱. پاتنم به رغم انتقاد از منطق کلاسیک، به وسیله قواعد این منطق، از منطق کوانتومی دفاع می کند. ۲. اطلاق منطق «درست» به منطق کوانتومی ادعای بزرگی است. ۳. نتایج ضرب دکارتی در تحلیل پاتنم تغییر کرده است. ۴. پاتنم در منطقش به جای تکیه بر «اصول موضوعه» به «شهود» توجه دارد. ۵. ارزش صدق میانه، در منطق کوانتومی، ارزشی بی فایده و خطاانگیز است. به رغم این انتقادات، ما معتقدیم با نگاهی تحلیلی، تکمیلی و انتقادی می توان به بخش زیادی از این اشکالات پاسخ داد. هدف این نوشتار، بازسازی نقاط قوت و ضعف دیدگاه های پاتنم در کاربست منطق کوانتومی است.

منطق سه ارزشی, انتخاب منطق, صدق های ضروری, روش شناسی علم, پاتنم, کریپکی