یحیی کوچ
سید محسن حسینی
جهانگرد محمدی
سید محمد حجتی

وزش تندبادها در اکوسیستم های جنگلی منجر به پیدایش میکروسایت های متعددی می شود که می تواند بر روی تنوع زیستی عناصر گیاهی اثرگذار باشد. متداول ترین این میکروسایت ها، پیدایش روشنه های تاج پوشش (گپ یا حفره) با سطوح مختلف و همچنین تشکیل پیت و ماندها می باشد. به منظور بررسی تاثیر این میکروسایت ها بر روی پارامترهای مختلف تنوع (تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی)، تحقیق حاضر مورد توجه قرار گرفته است. به این منظور، مساحت ۲۰ هکتار از جنگل آموزشی - پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس پیمایش شده و تعداد ۲۱ حفره تاج پوشش با سطوح مختلف و ۳۴ جفت پیت و ماند از گونه های درختی مختلف شناسایی گردید. در داخل روشنه ها، آماربرداری به روش ترانسکت خطی صورت گرفت و فراوانی پوشش گیاهی یادداشت شد. همچنین در محل پیت و ماندها، درصد پوشش گونه های علفی در دوایری به شعاع ۴ متر به مرکزیت محل تلاقی پیت و ماندها و در فاصله ۲۰ تا ۳۰ متری از آنها ثبت شد. بررسی مقادیر تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی عناصر گیاهی در موقعیت های مختلف عرصه جنگلی بیانگر تفاوت آماری معنی دار در محل های مورد بررسی می باشد. بطوری که با شکل گیری روشنه های تاج پوشش، مقادیر پارامترهای تنوع افزایش آماری معنی داری را به نمایش گذاشته و با افزایش سطوح روشنه مقادیر پارامترهای تنوع نیز روند صعودی را نشان داد. همچنین میکروسایت پیت و ماند نیز اثرگذاری معنی داری را بر روی پارامترهای تنوع به نمایش گذاشته است، بطوری که مقادیر پارامترهای تنوع و یکنواختی در موقعیت های پیت و ماند افزایش معنی دار داشته اما مقادیر غنای گونه ای علیرغم افزایش در محل پیت و ماندها تفاوت معنی داری را از لحاظ آماری نشان نداده است. نتایج این تحقیق بیانگر آنست که وزش تندبادها و طوفان در اکوسیستم جنگلی منجر به پیدایش شرایطی در جنگل می گردد که باعث دینامیک و پویایی جوامع گیاهی می شود که در بحث مدیریت جنگل می بایست مورد توجه قرار گیرد.

روشنه تاج پوشش