مهدی مبارکی - دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
باقر ساروخانی - استاد گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
منصور وثوقی - استاد گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

این مقاله درصدد بررسی نحوه توزیع و استقرار کاربری مذهبی به عنوان یکی از بسترهای شکل‎گیری کنش‎ها و ارتباطات مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شهر است تا براساس آن، به بررسی میزان ارتباط و انطباق این کاربری‎ها با نیازها و استحقاق مذهبی شهروندان ساکن در مناطق شهر اراک بپردازد. روش مطالعه ترکیبی است که در مرحله اول جمع‎آوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی با تحلیل ثانویه انجام و پس از آن مکانی و در مرحله بعد به جمع‎آوری داده‎ها با ابزار پرسشنامه و نمونه‎گیری متناسب با حجم صورت پذیرفته است. از مهم ترین نتایج می‎توان به کاستی مسئله‎مند و تفاوت معنادار نحوه استقرار امکانات مذهبی و میزان برخوردای از آن در مناطق شهر اراک اشاره کرد که نشان‎دهنده شکاف و نابرابری‎های محسوس در تخصیص و توزیع امکانات و خدمات مذبور می‎باشد، همچنین با در نظر گرفتن عامل سرانه، سرانه استاندارد و شعاع عملکردی کاربری‎های مذهبی، می‎توان از وضعیت نابرابری و محرومیت فضایی−اجتماعی در بخش قابل توجهی از پهنه جغرافیایی و جمعیتی شهر اراک صحبت به میان آورد. می‎توان گفت که الگوی توزیع فضایی کاربری‎های مذهبی بر مبنای نیازها و استحقاق شهروندان در شهر اراک، ناکارا، نابرابر و ناعادلانه می‎باشد که نابرابری‎هایی را در سطح مناطق و در بین شهروندان ایجاد نموده است.

عدالت فضایی, منفعت‎عمومی, نیاز, استحقاق, کاربری‎مذهبی, شهر اراک