نعیمه رحیمی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
سمیه خالقی - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
علیرضا صالحی پور میلانی - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

در شرق شهرستان جاسک، در فاصله سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ چهار سیلاب شدید در رودخانه سدیج رخ داده است که بالاترین دبی را در بین سایر سیلاب های دوره موردمطالعه به خود اختصاص داده اند. هدف این تحقیق ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سدیج در اثر رخداد سیلاب ها در یک دوره ۱۱ ساله و در چهار سیلاب شاخص در سال های ۱۳۸۷، ۱۳۹۲، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ در قاعده دلتای سدیج است. به منظور استخراج اثرات ژئومورفیک در رودخانه موردمطالعه از داده های ماهواره ای لندست و گوگل ارث استفاده شد. تغییرات مورفولوژیکی ناشی از سیلاب در رودخانه و کرانه آن با بهره گیری از نرم افزار GIS۱۰.۵ استخراج و از افزونه فلوویال کریدور جهت محاسبه تغییرات عرض رودخانه استفاده گردید. علاوه بر آن از مدل RNCI به منظور ارزیابی میزان فرسایش و رسوب گذاری کانال رودخانه سدیج استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سیلاب سال ۱۳۹۷ نسبت به دیگر سیلاب ها ، تاثیرات زیادتری بر تغییرات ژئومورفولوژیکی عرض کانال و فرسایش شدید کرانه رودخانه داشته است. در حدفاصل سیلاب های سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ متوسط عرض کانال حدود ۳۸ متر کاهش یافته است و طول رودخانه در حدود ۳۵۱۰ متر افزایش یافته است که با افزایش ضریب خمیدگی رودخانه از ۴۰/۱ به ۵۶/۱ انطباق دارد. هم چنین بر اساس نتایج RNCI سیلاب سال ۱۳۹۷ با دبی ۷۳/۱۱۶۷ مترمکعب بر ثانیه و میزان ۱۹/۸، بیشترین میزان فرسایش را نسبت به دیگر سیلاب ها داشته است. هم چنین در بین بازه های موردمطالعه در حدفاصل سیلاب های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ بازه B بیشترین تغییرات پارامترهای هندسی را داشته است.

سیلاب, تغییرات مورفولوژیکی, ضریب خمیدگی, RNCI, رودخانه سدیج, استان هرمزگان