صابر محمدپور
محمد رنجکش

بشر از ابتدای زندگی خود بر روی زمین همواره به دنبال راهی برای جابه جایی بین دو مسافت بوده است . با رشد جمعیت و گسترش مکانهای زیستی این نیاز نیز بیش از بیش به چشم می خورد. حمل و نقل یا ترابری به معنی جابجایی انسان، کالا یا حیوان از جایی به جای دیگر است که دارای انواع مختلفی مانند حمل و نقل دریایی ، زمینی و ریلی است . یکی از انواع حمل و نقل ریلی ، جابجایی از طریق راه آهن است که در قالب مترو، قطارهای مسافربری ، قطارهای باربری و غیره به شیوه خاص خود انجام می شود. الویت بندی شاخص های مناسب برای توسعه حمل ونقل ریلی می تواند موضوع به روز و پرکاربردی در برنامه ریزی جهت دستیابی به مناطق و شهرهای توسعه یافته باشد. استان گیلان به دلیل موقعیت جغرافیایی مطلوب و همسایگی با کشورهای شمالی پتانسیل دستیابی به حمل ونقل ریلی پرسرعت و انجام مبادلات ریلی را داشته و می تواند از این طریق به توسعه مطلوبی دست یابد. بر این اساس در پژوهش حاضر ۱۱ شاخص در ۴ دسته اقتصادی ، اجتماعی ، زیست محیطی و کالبدی به عنوان شاخص های موثر بر توسعه ریلی شناسایی شدند. با استفاده از تحلیل سوآت و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به الویت بندی شاخص ها پرداخته شد و شاخص اقتصادی موثرترین شاخص بر توسعه ریلی استان گیلان و شهرستان رشت شناخته شد. در نهایت نیز راهکارهایی جهت بهبود وضعیت ریلی استان گیلان و شهرستان رشت ارائه گردید.

حمل ونقل ریلی ، توسعه ، توسعه ریلی ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی