محمدحسین پورامینی - دکتری، گروه حقوق بین الملل، دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛ سطح ۴، حوزه علمیه خراسان، مشهد، ایران
قاسم بابایی - دانشجوی دکتری، گروه فلسفه حقوق، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.
جعفر زنگنه شهری - استادیار، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.

پژوهش حاضر با تاکید بر دیدگاه آیت الله خامنه ای در خصوص سلاح های هسته ای بسان یک فتوا، و با ملاحظه برتری آن بر الزا م های حقوقی و التزام های اخلاقی، درصدد پاسخ به این سوال بود که «فتوای هسته ای در مقایسه با مفاهیم همگون همچون الزامات حقوقی و التزامات اخلاقی از چه جایگاهی برخوردار است»؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که فتوای هسته ای آیت الله خامنه ای مانند سایر فتواها، در مکانسیم و دستگاه اجتهاد شکل گرفته است. فتوای هسته ای از انگیزش التزام برتر، از قدرت الزام آوری بالاتر و از ضمانت اجتماعی بهتری برخوردار است. چراکه موضوع این فتوا ازجمله مسائل اجتماعی بوده که درحیطه اختیارات فقیه حاکم به شمار می رود. از این رو نه تنها بر مقلدین، بلکه بر غیرمقلدین ایشان نیز لازم الاتباع و الزام آور است. با توجه به نقش سیاست گذاری آیت الله خامنه ای در کشور و فرماندهی کل قو ا براساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی، این فتوا تنظیم کننده رفتارهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران می باشد. بر همین اساس، اطاعت از فتوای هسته ای بر تمامی ارکان حکومت الزام آور بوده و می تواند به لحاظ حقوقی، در نظام بین الملل تعهدآور باشد. بنابراین، می توان گفت که تعهد کشور نسبت به این فتوا، به دلیل ویژگی های منحصربه فرد آن، برتر از الزامات نظام معاهداتی هسته ای است.

فتوا, آیت الله خامنه ای, قواعد حقوقی, قواعد اخلاقی, سلاح هسته ای, اجتهاد