سبحان باقری - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماع دانشگاه تهران

حوزه گردشگری همواره تلاقی گاه تضادهای فراوانی میان فرهنگ میزبان و فرهنگ مسافر بوده است و گاه این تضاد چنان پررنگ شده که به جریان تبدیل شده و بحث های فراوانی را پیرامون این تضادها به راه انداخته است . از طرفی مقوله توریسم همواره و خصوصا در ارتباط با مسائل مربوط به سیاست گذاریهای کلان ، بیشتر از اینکه به عنوان یک مقوله چند وجهی شامل فرهنگ ، زیرساخت ، اقتصاد و... مورد توجه قرار گیرد، یک مقوله تک وجهی شناخته شده که محدود به »اقتصاد« یا همان »صنعت توریسم « است . نگاه به مسئله گردشگری تنها از منظر اقتصادی آن می تواند آسیب هایی به بافت بومی مناطق گردشگرخیز وارد سازد که عمدتا در سیاست گذاریها به آن توجه نمی شود. تلاش این پژوهش بررسی این مسئله از نگاه بومیان »جزیره هرمز« که یکی از پر مسافرترین مناطق کشور ایران به حساب می آید است . برای این کار با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی با ۱۵ نفر از بومیان این جزیره مصاحبه انجام شد. بعد از آن داده های استخراج شده با استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد که حاصل آن استخراج ۴ مضمون فراگیر و یک مضمون اصلی بود. مضمون های استخراج شده شامل : ترس از انحراف نسل جدید، از دست دادن مقبولیت ، مختل کردن کسب و کار و آسیب دیدن ارزش های دینی بود. به علاوه مقوله اصلی استخراج شده از داده ها، آسیب دیدن فرهنگ بومی بوده که باتوجه به بافت مذهبی و اسلامی مردمان بومی این جزیره معنای کلی آن ترس از گرایش مردم بومی به سبک های زندگی غیر بومی و گاها غربی و دور شدن از عقاید مذهبی، دینی و فرهنگی آن است. همانطور که گفته شد، روش تحلیل دادههای این تحقیقاز نوع کیفی و روش تحلیل مضمون است. نتیجهای که محقق از این تحقیق گرفته، این است که توجه صرفسیاستگذار به بعد اقتصادی صنعت گردشگری و بی توجهی به سایر ابعاد باعث شکل گیری ترس از بحران هویتیو فرهنگی در این منطقه گردشگر خیز شده که همین امر باعث شکلگیری نوعی تنش بین مسافران و بومیان ازیک سو و بومیان با بومیان از سوی دیگر شده است. بهعلاوه این ترس از شکلگیری بحران باعث شده تا بومیاننسبت به مقوله گردشگری که تا حدودی تنها منبع درآمد آنها هم به حساب می آید بد بین شده و به مقابله با آنبرخیزند. بنابراین سیاستگذار برای اینکه بتواند این تنشها را کنترل کند باید به ابعاد ارتباطاتی و بین فرهنگیمقوله گردشگری توجه بیشتری بکند، چراکه توجه صرف به بعد اقتصادی این صنعت بدون درنظر گرفتنچالشهای بین فرهنگی در طولانی مدت آسیب زننده و مشکل ساز خواهد بود

ارتباطات بین فرهنگی، صنعت توریسم، سیاستگذاری، فرهنگ بومی