یونس زلفی اویلق - دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری اسلامی ، گروه معماری و شهرسازی ، دانشکده معماری وشهرسازی ، دانشگاه هنر اسلامی ، تبریز، ایران
پریسا هاشم پور - استاد گروه معماری و شهرسازی ، دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه هنر اسلامی ، تبریز، ایران

تعلیم و تربیت مهم ترین بخش زندگی فردی و اجتماعی انسان را تشکیل می دهد. لزوم بررسی ابعاد تعلیم و تربیت از این جهت که مستقیما با کیفیت زندگی انسان مرتبط است بر هر فرد صاحب خردی بصورت واضح مکشوف می باشد. ارتباط مظروف تعلیم و تربیت با ظرف آن یعنی معماری فضای تعلیمی و تربیتی ، لزوم توجه به آن را به روشنی بیان می دارد.بدون تردید بهترین راه برای سنجش شیوههای ابنیه سازی برای فضاهای آموزشی در جهت بهرهمندی از تجارب مثبت ابناء بشر، بررسی بناهای قبلی این حوزه می باشد. به همین منظور در پژوهش حاضر به بررسی سیر تکوین و تشکل ، سیر تکامل و همچنین سیر تحولی مدارس در ادوار گذشته پرداخته شده است .همزمان با سیر تاریخی تمدن اسلامی ، ابتدائا فعالیت های تعلیمی و تربیتی بصورت مدغم در مساجد تعریف گشته بود. این ادغام تدین با تربیت بگونه ای بوده است که مرزهای مشخصی برای جداسازی علم و معرفت و تربیت از فعالیت های عبادی در دسترس نمی باشد. بلکه این دو، جدای از هم نبودند.با گذر زمان، مدارس بصورت مجزا با تعریف معماری نوینی از مساجد منفک گشتند. بوجود آمدن نیازهای فراتر از نیازهای اولیه آموزشی ، الزامات تکامل مدارس را فراهم نمود. در نهایت با تحول در معنا و نیازهای آموزشی اعصار جدید، ساختمانهای منفک شده از مساجد، در شکل و محتوا متحول گشتند.

سیر تکاملی ، تحول، معماری مدارس، تعلیم و تربیت اسلامی